οργάνωση-δοκίμιο

1. Να ανιχνεύσετε τη λογική οργάνωση του κειμένου.

Απάντηση

Ο μαθητής καλείται να γράψει επιγραμματικά το λογικό διάγραμμα του κειμένου, τα λογικά βήματα της σκέψης του συγγραφέα: πώς αρχίζει, με ποια λογική συνεχίζει, πώς καταλήγει ως απόρροια των προηγούμενων. Δεν χρειάζεται η παράθεση των επι­χειρημάτων του, απλά η λογική διαδικασία που ακολουθήθηκε κατά τη γραφή του κειμένου. (Όμοια ερώτηση περιέχεται στη σελίδα 129 του σχολικού βιβλίου.) Σε αρκετές περιπτώσεις η λογική οργάνωση του κειμένου ακολουθεί τυποποιημένες φόρμες, όπως για παράδειγμα: λόγος - αντίλογος (ο συγγραφέας παρουσιάζει το σκεπτι­κό κάποιων και στη συνέχεια το ανασκευάζει), ή παρουσίαση στην εισαγωγή των πα­ραμέτρων του Θέματος που πρόκειται να αναλύσει και στη συνέχεια ανάλυση κάθε πα­ραμέτρου.

2. Να δώσετε το διάγραμμα του κειμένου.

Απάντηση

Γράφουμε με τη μορφή πίνακα τα μέρη του κειμένου κάθετα:

Τίτλος : (αν υπάρχει)

πρόλογος, (αν υπάρχουν εντοπίζουμε τη θέση και το θέμα)

κύριο μέρος,( Το κύριο μέρος το χωρίζουμε σε ενότητες. Δίπλα σε κάθε ενότητα βάζουμε τίτλο και, ανά παράγραφο κάθε ενότητας, πλαγιότιτλο ή σύντομα τα πιο βασι­κά σημεία της)

επίλογος.

3. Σχολιάστε την οργάνωση του δοκιμίου.

Απάντηση

Εντοπίζουμε πρόλογο, κύριο μέρος και τις ενότητές του, τον επίλογο και ανιχνεύουμε αν η οργάνωση του υλικού είναι ελεύθερη, συνειρμική, χαλαρή ή λογική και αυστηρή.

4. Το δοκίμιο έχει ένα αφηγηματικό τμήμα και ένα στοχαστικό. Ξεχωρίστε τα τμήματα και δείξτε πως γίνεται η μετάβαση από το ένα στο άλλο.

Απάντηση

Αφηγηματικό είναι το τμήμα όπου ο δοκιμιογράφος περιγράφει, διηγείται, εξιστο­ρεί. Στοχαστικό αυτό στο οποίο καταθέτει τις σκέψεις, τους προβληματισμούς, τα σχό­λια και τις παρατηρήσεις του. Η μετάβαση γίνεται συνήθως με διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις

.

5. Το δοκίμιο που διαβάσατε προσεγγίζει τον επιστημονικό λόγο ή τη Λογοτεχνία; Είναι α­ποδεικτικό - πειθούς ή στοχασμού;

Απάντηση

Εξετάζουμε :

- Τη γλώσσα

- Το ύφος και τον τόνο

- Το σκοπό

- Τη δομή

- Τη διάρθρωση των ιδεών

- Την οπτική - προσέγγιση του Θέματος

6.Πιστεύετε ότι το δοκίμιο που διαβάσετε έχει διδακτικό χαρακτήρα - τόνο ή τη μορφή άμεσης διδαχής που συναντούμε σε καθαρά διδακτικά είδη λόγου; 

Απάντηση

Το δοκίμιο χαρακτηρίζεται από αντιδιδακτισμό. Άρα, δεν έχει τη μορφή άμεσης διδαχής. Έχει όμως έμμεσα ένα διδακτικό τόνο με την έννοια ότι μας ενημερώνει, οξύνει την ευαισθησία μας και βαθαίνει τον προβληματισμό μας. Σημεία στα οποία αξίζει να αναφερθούμε ιδιαίτερα είναι αυτά όπου ο δοκιμιογράφος εξάγει συμπεράσματα ή προτείνει τρόπους αντιμετώπισης μιας αρνητικής κατάστασης

πηγές: 1."Έκθεση-έκφραση " ΟΕΔΒ
2."Θηρεύοντας το Λόγο"Εκδ. όμιλος συγγραφέων καθηγητών
3."Νεοελληνική Γραμματική"Μανόλη Τριανταφυλλίδη, ΟΕΔΒ
4."Βελτιώστε ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΑΣ" Γ. Μηνά