Σελίδες

Δευτέρα, Μαρτίου 16, 2009

Τα διαχρονικά στερεότυπα και προκαταλήψεις

(Το "ψεύδος" της εικόνας των ΑμεΑ)


Εάν θελήσουμε με μια και μόνο λέξη να χαρακτηρίσουμε την "μέση εικόνα" του ανθρώπου με αναπηρία, όπως προβάλλεται από τα ΜΜΕ - ανεξαρτήτως εξαιρέσεων που επιβεβαιώνουν τον κανόνα - οφείλουμε να χρησιμοποιήσουμε τη λέξη "ψευδής". Ψευδής, υπό την έννοια ότι κινείται σε δυο αντιδιαμετρικά άκρα, εξαιρώντας τον μέσο πολίτη με αναπηρία που αποτελεί την συντριπτική πλειοψηφία. Αυτό συμβαίνει γιατί άλλοτε εστιάζει αποκλειστικά και μόνο στην αναπηρία, ως αυτή καθεαυτή να χαρακτηρίζει καθοριστικά τον άνθρωπο και άλλοτε προωθεί την ιδέα περί "ήρωα της ζωής που κατακτά την μοίρα του", κάτι που στο παραμικρό δεν χαρακτηρίζει την πραγματικότητα της ζωής των ανθρώπων με αναπηρία.

Το "ψεύδος" της εικόνας των ΑμεΑ που προβάλλεται από τα ΜΜΕ, στο παραμικρό δεν πρέπει να γίνεται αντιληπτό ως προϊόν σκοπιμότητας. Τα ΜΜΕ είναι προεκτάσεις της κοινωνίας και σε σημαντικό βαθμό αναπαράγουν χρόνια ριζωμένες κοινωνικές προκαταλήψεις και στερεότυπα. Κατά συνέπεια, είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητο πριν μπούμε στην ουσία του θέματος δηλαδή στο "τι ακριβώς συμβαίνει, τι ακριβώς πρέπει να γίνει", να ερευνήσουμε στοιχειωδώς το "πόσο βαθιά είναι ριζωμένα τα στερεότυπα και οι σχετικές με την αναπηρία προκαταλήψεις;"

Αναπηρία και ελληνική σκέψη

Ο "Ζητιάνος" του Ανδρέα Καρκαβίτσα, είναι ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς ήρωες με αναπηρία στην ελληνική λογοτεχνική πραγματικότητα. Σκιαγραφείται ως άνθρωπος που ο ίδιος προκαλεί την αναπηρία του και την εκμεταλλεύεται για λόγους βιοποριστικούς. Παράλληλα περιπαίζεται από τον περίγυρο.

Πολλά παραδείγματα υπάρχουν και αποδεικνύουν πόσο παγιωμένη είναι αυτή η συμπεριφορά απέναντι στους ανθρώπους με αναπηρία. Πιο ενδεικτικά όλων τα δυο ακόλουθα:

  • Στην αρχαία ελληνική μυθολογία ο θεός της φωτιάς Ήφαιστος περιγράφεται να έχει "μαραμένα" κάτω άκρα και να αποτελεί αντικείμενο κοροϊδίας σε συμπόσιο των θεών στον Όλυμπο.
  • Στο θέατρο σκιών "Καραγκιόζης" που διαδόθηκε ευρέως στην Ελλάδα από τα τέλη του 19ου αιώνα, τα Άτομα με Αναπηρία περιπαίζονται με διαρκή, μόνιμο τρόπο (βλ. βιβλίο Χρήστου Σκανδά "Τα καθυστερημένα άτομα στην ελληνική κοινωνία ", 1980).

Μπορούμε από τα παραπάνω παραδείγματα να συμπεράνουμε πόσο και στην ελληνική πραγματικότητα η αναπηρία στιγματίζει την ταυτότητα του προσώπου

Πηγή:http://www.ameamedia.gr/guidebook/g06-stereotypes