Οι φίλοι μου μένουν στο Facebook
Μεγάλο κύκλο διαδικτυακών φίλων αλλά φτωχή κοινωνική ζωή έχουν οι χρήστες του Facebook
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Ζωή Λιάκα zliaka@dolnet.gr
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2009
«Στο Facebook κάνεις υποτιθέμενους φίλους. Φίλους εντός εισαγωγικών. Είναι αδύνατον να αναπτύξεις σχέση ουσιαστική σε αυτό τον χώρο». Ο Αλέξανδρος Κατσάνης, 24 ετών, έχει προφίλ στον δημοφιλή ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης επαφών αλλά, όπως τονίζει, δεν είναι από τους φανατικούς.
O λόγος που τον ώθησε να δημιουργήσει τον δικό του χώρο είναι, «για να βρεθώ πάλι με άτομα που είχαμε πολύ καιρό να τα πούμε. Γνωρίζω όμως ότι δεν είναι δυνατόν να κάνεις κάποια νέα ουσιαστική φιλία. Αν ψάξει κάποιος στο Διαδίκτυο θα δει ότι υπάρχουν εταιρείες που προσφέρουν φίλους έναντι αμοιβής. Και πολλοί το κάνουν για να δημιουργήσουν εντυπωσιακό προφίλ, στο οποίο θα φαίνεται ότι έχουν μεγάλο αριθμό φίλων. Ουσιαστικά όμως κανέναν» λέει.
Επιφανειακές σχέσεις
Η άποψη του Αλέξανδρου Κατσάνη ενισχύεται από τα αποτελέσματα της έρευνας που διενήργησε ο επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου Ευστράτιος Παπάνης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, οι περισσότεροι από τους χρήστες κατηγορούν το Facebook ότι προάγει επιφανειακές και αόριστες σχέσεις και ότι δεν μπορούν να βρουν πραγματική στήριξη μέσω αυτού. «Παρ΄ όλα αυτά», λέει ο κ. Παπάνης, «το Facebook αποτελεί υποκατάστατο για όσους δεν τα καταφέρνουν στις πραγματικές σχέσεις ή έχουν περιορισμένο χρόνο γι΄ αυτές». «Οι νέοι άνθρωποι δεν έχουν μάθει να προχωρούν και να αναπτύσσουν τις ανθρώπινες σχέσεις- ο τρόπος διασκέδασής τους όταν συναθροίζονται σε μπαρ, καφέ και αλλού- αν τους παρατηρή- σουμε θα δούμε ότι δεν έχουν ουσιαστική επικοινωνία», λέει η ψυχολόγος Μαριέττα Ρήγα-Πεπελάση. Το Facebook, τονίζει η κ. Πεπελάση, δίνει τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης και εξέλιξης των ανθρωπίνων σχέσεων, αλλά πολλοί δεν ξέρουν πώς να το προχωρήσουν λόγω της κουλτούρας τους. «Έχουν την τάση να καταγράφουν όσο το δυνατόν περισσότερους φίλους, κάτι που τους δίνει την ψευδαίσθηση ότι είναι δημοφιλείς και αξιαγάπητοι. Φυσικά, δεν είναι δυνατόν να έχεις 425 φίλους, για παράδειγμα, τους οποίους δεν έχεις δει ποτέ ούτε έχεις τη διάθεση να τους δεις ποτέ».
Η κ. Μαριέττα Ρήγα-Πεπελάση τονίζει ότι «αν οι χρήστες του Facebook είχαν τόσους φίλους με τους οποίους θα μπορούσαν να αναπτύξουν ουσιαστική επαφή, αυτό θα προωθούσε ακόμη πιο εύκολα τις ανθρώπινες σχέσεις και την επικοινωνία. Πέρα από την εικονική πραγματικότητα και επικοινωνία, τα μέλη του συγκεκριμένου χώρου θα μπορούσαν να συναντηθούν, να πάνε για καφέ, να κάνουν πάρτι. Δηλαδή να συνεχίσουν την κανονική ζωή, την αληθινή».
Αίσθημα κενού
Όπως τονίζει ο κ. Παπάνης, «ένα ανησυχητικό στοιχείο που προέκυψε από τις συνεντεύξεις είναι το αίσθημα κενού που συνεπάγεται η πολύωρη χρήση του Facebook, των chat rooms και των άλλων μέσων κοινωνικής δικτύωσης: Σχέσεις επιφανειακές, φρενήρεις, στιγμιαίες δημιουργούνται, μεταλλάσσονται και διαγράφονται με ένα κλικ». Οι περισσότεροι, σύμφωνα με την έρευνα του κ. Παπάνη, είναι νεαρά άτομα που εφευρίσκουν πολλαπλά προσωπεία, ανάλογα με την πλευρά του εαυτού που θέλουν να παρουσιάσουν. «Χρήστες που καπηλεύονται και οικειοποιούνται προφίλ άλλων ατόμων. Έκφραση κάθε συναισθήματος, παρόρμησης ή ενστίκτου χωρίς κανένα πρόσχημα. Επικοινωνία στην οποία, ακόμα και η χρήση κάμερας αποκρύπτει τη γλώσσα του σώματος, αποδυναμώνοντας την αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων».