Οταν πρωτοεμφανίστηκαν οι πυρηνικοί αντιδραστήρες, στη δεκαετία του ΄60, οι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας για να υπογραμμίσουν το πόσο ασφαλείς είναι προέβαλαν το επιχείρημα ότι η πιθανότητα θανάτου από πυρηνικό αντιδραστήρα είναι ίδια με την πιθανότητα θανάτου από την πτώση μετεωρίτη. Με το πρώτο πυρηνικό ατύχημα εγκατέλειψαν το παράδειγμα του μετεωρίτη και προέβαλλαν άλλα που να ταιριάζουν σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση.
Για το Τhree Μile Ιsland στην Πενσυλβανία το επιχείρημα ήταν το ανθρώπινο λάθος. Στο Τσερνόμπιλ το επιχείρημα ήταν ότι έφταιγε η παρωχημένη ανατολική τεχνολογία. Στην Ιαπωνία το επιχείρημα είναι το τσουνάμι. Στη Φουκουσίμα η κατάσταση δεν είναι ομαλή και μάλλον, θα έλεγα, ανεξέλεγκτη. Η αρχή του προβλήματος ήταν οι εκρήξεις στις δεξαμενές φύλαξης του καμένου ουρανίου λόγω αδυναμίας ψύξης του. Στις δεξαμενές αυτές βρίσκονται 150 τόνοι πυρηνικών αποβλήτων. Το αποτέλεσμα αυτών των εκρήξεων ήταν διπλό. Πρώτον, γκρέμισαν το κτίριο και την οροφή του σταθμού και, δεύτερον, προκάλεσαν την ελεύθερη έξοδο των ραδιενεργών στοιχείων στην ατμόσφαιρα. Το πρόβλημα συνεχίστηκε και σε άλλους αντιδραστήρες πλην του αριθμού 1. Θα πρέπει να πούμε ότι η το καμένο αυτό καύσιμο που αποτελεί και το πυρηνικό απόβλητο είναι πολύ πιο ραδιενεργό από το ουράνιο που βρίσκεται στην καρδιά του αντιδραστήρα.
Παράλληλα, στο εσωτερικό των αντιδραστήρων η θερμοκρασία, άρα και η πίεση, ανέβαινε λόγω έλλειψης ψύξης, γεγονός που θα μπορούσε στην ακραία περίπτωση να οδηγήσει σε έκρηξη με καταστροφή του προστατευτικού ατσάλινου θόλου. Η ρίψη θαλασσινού νερού από ελικόπτερα έχει στόχο την ελάττωση της θερμοκρασίας της καρδιάς του αντιδραστήρα, αλλά και της δεξαμενής φύλαξης του καμένου καυσίμου.
Το πυρηνικό ατύχημα που συνέβη πριν από 25 χρόνια στο Τσερνόμπιλ είχε κατά τους θεωρητικούς υπολογισμούς πιθανότητα να συμβεί μία στο εκατομμύριο. Το ίδιο και το πολλαπλό πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας. Ωστόσο η εμπειρική πραγματικότητα απέδειξε ότι σε διάστημα 25 μόνο ετών είχαμε δύο σοβαρά ατυχήματα τα οποία διέψευσαν κατηγορηματικά τις θεωρητικές προβλέψεις. Το συμπέρασμα είναι ότι δεν ισχύουν οι πιθανότητες σε πυρηνικά ατυχήματα, γιατί ούτε η έκταση και η σοβαρότητά τους μπορεί να προβλεφθούν αλλά και οι επιπτώσεις τους διαρκούν για πολλές εκατοντάδες χρόνια. Τα ραδιενεργά στοιχεία έχουν μεγάλο χρόνο ημιζωής (το χρονικό διάστημα κατά το οποίο περιορίζεται στο μισό η δραστικότητά τους) και διαχέονται σε πολύ μεγάλες αποστάσεις. Στα χαρακτηριστικά αυτά που συνιστούν τον επισφαλή χαρακτήρα των πυρηνικών αντιδραστήρων προστίθεται και το γεγονός ότι κατασκευάζονται και λειτουργούν από ιδιωτικές εταιρείες για να επιφέρουν κέρδος. Στον βωμό του κέρδους πολλές φορές παραβλέπονται η ασφάλεια και η προστασία του πολίτη.
Το γεγονός ότι ακόμη και η Ιαπωνία, το υπόδειγμα του πυρηνικού λόμπι, που διακρίνεται για την τεχνολογική υπεροχή και οργάνωσή της, όπως επίσης και για την πειθαρχία και ευσυνειδησία του λαού της, δεν κατάφερε να λειτουργεί ασφαλείς πυρηνικούς αντιδραστήρες σηματοδοτεί την επικινδυνότητά τους.
Γι΄ αυτό, το θέμα της πυρηνικής ενέργειας θα πρέπει να αναθεωρηθεί σε παγκόσμια κλίμακα, με δεδομένο ότι οι μισοί από τους σημερινούς αντιδραστήρες που λειτουργούν στον κόσμο είναι γερασμένοι και θα πρέπει να κλείσουν, να πραγματοποιηθεί μια αποφασιστική στροφή σε άλλες μορφές ενέργειας.
Ο κ. Θανάσης Γεράνιος είναι αναπληρωτής καθηγητής Πυρηνικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Πηγή: εφημερίδα το ΒήμαΓια το Τhree Μile Ιsland στην Πενσυλβανία το επιχείρημα ήταν το ανθρώπινο λάθος. Στο Τσερνόμπιλ το επιχείρημα ήταν ότι έφταιγε η παρωχημένη ανατολική τεχνολογία. Στην Ιαπωνία το επιχείρημα είναι το τσουνάμι. Στη Φουκουσίμα η κατάσταση δεν είναι ομαλή και μάλλον, θα έλεγα, ανεξέλεγκτη. Η αρχή του προβλήματος ήταν οι εκρήξεις στις δεξαμενές φύλαξης του καμένου ουρανίου λόγω αδυναμίας ψύξης του. Στις δεξαμενές αυτές βρίσκονται 150 τόνοι πυρηνικών αποβλήτων. Το αποτέλεσμα αυτών των εκρήξεων ήταν διπλό. Πρώτον, γκρέμισαν το κτίριο και την οροφή του σταθμού και, δεύτερον, προκάλεσαν την ελεύθερη έξοδο των ραδιενεργών στοιχείων στην ατμόσφαιρα. Το πρόβλημα συνεχίστηκε και σε άλλους αντιδραστήρες πλην του αριθμού 1. Θα πρέπει να πούμε ότι η το καμένο αυτό καύσιμο που αποτελεί και το πυρηνικό απόβλητο είναι πολύ πιο ραδιενεργό από το ουράνιο που βρίσκεται στην καρδιά του αντιδραστήρα.
Παράλληλα, στο εσωτερικό των αντιδραστήρων η θερμοκρασία, άρα και η πίεση, ανέβαινε λόγω έλλειψης ψύξης, γεγονός που θα μπορούσε στην ακραία περίπτωση να οδηγήσει σε έκρηξη με καταστροφή του προστατευτικού ατσάλινου θόλου. Η ρίψη θαλασσινού νερού από ελικόπτερα έχει στόχο την ελάττωση της θερμοκρασίας της καρδιάς του αντιδραστήρα, αλλά και της δεξαμενής φύλαξης του καμένου καυσίμου.
Το πυρηνικό ατύχημα που συνέβη πριν από 25 χρόνια στο Τσερνόμπιλ είχε κατά τους θεωρητικούς υπολογισμούς πιθανότητα να συμβεί μία στο εκατομμύριο. Το ίδιο και το πολλαπλό πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας. Ωστόσο η εμπειρική πραγματικότητα απέδειξε ότι σε διάστημα 25 μόνο ετών είχαμε δύο σοβαρά ατυχήματα τα οποία διέψευσαν κατηγορηματικά τις θεωρητικές προβλέψεις. Το συμπέρασμα είναι ότι δεν ισχύουν οι πιθανότητες σε πυρηνικά ατυχήματα, γιατί ούτε η έκταση και η σοβαρότητά τους μπορεί να προβλεφθούν αλλά και οι επιπτώσεις τους διαρκούν για πολλές εκατοντάδες χρόνια. Τα ραδιενεργά στοιχεία έχουν μεγάλο χρόνο ημιζωής (το χρονικό διάστημα κατά το οποίο περιορίζεται στο μισό η δραστικότητά τους) και διαχέονται σε πολύ μεγάλες αποστάσεις. Στα χαρακτηριστικά αυτά που συνιστούν τον επισφαλή χαρακτήρα των πυρηνικών αντιδραστήρων προστίθεται και το γεγονός ότι κατασκευάζονται και λειτουργούν από ιδιωτικές εταιρείες για να επιφέρουν κέρδος. Στον βωμό του κέρδους πολλές φορές παραβλέπονται η ασφάλεια και η προστασία του πολίτη.
Το γεγονός ότι ακόμη και η Ιαπωνία, το υπόδειγμα του πυρηνικού λόμπι, που διακρίνεται για την τεχνολογική υπεροχή και οργάνωσή της, όπως επίσης και για την πειθαρχία και ευσυνειδησία του λαού της, δεν κατάφερε να λειτουργεί ασφαλείς πυρηνικούς αντιδραστήρες σηματοδοτεί την επικινδυνότητά τους.
Γι΄ αυτό, το θέμα της πυρηνικής ενέργειας θα πρέπει να αναθεωρηθεί σε παγκόσμια κλίμακα, με δεδομένο ότι οι μισοί από τους σημερινούς αντιδραστήρες που λειτουργούν στον κόσμο είναι γερασμένοι και θα πρέπει να κλείσουν, να πραγματοποιηθεί μια αποφασιστική στροφή σε άλλες μορφές ενέργειας.
Ο κ. Θανάσης Γεράνιος είναι αναπληρωτής καθηγητής Πυρηνικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.