Το διάβασα στο ιστολόγιο που διατηρούν οι Πάνθηρες των δρόμων. Ακατάλληλο , βέβαια, για τον τρόπο με τον οποίο γίνεται το μάθημα στην Γ΄ Λυκείου, μα πολύ κατάλληλη αφόρμηση για ουσιαστικό προβληματισμό.
Συγγραφέας: Γιώργος Μπαλάνος
ΟΤΑΝ ΤΟ σκάφος των εξωγήινων φάνηκε στον ουρανό της Γης, δεν
το πρόσεξε κανένας – ίσως γιατί δεν ήταν ακριβώς σκάφος και δε φάνηκε στην
κυριολεξία.
Οι Μιμιανοί δεν είχαν γνωρίσει ποτέ ένα μητρικό πλανήτη. Πριν αμέτρητα χρόνια, σ’ ένα αχανές διαστρικό σύννεφο σαν εκείνα που γεμίζουν το Γαλαξία, μερικά ιονισμένα αέρια κι ακτινοβολίες άρχισαν να παρουσιάζουν μια περίεργη οργάνωση και να συγκεντρώνονται σε μικρές, εντοπισμένες εστίες. Θα ήταν δύσκολο να καθορίσει κανείς αν οι εστίες αυτές έπρεπε να θεωρηθούν ύλη ή ενέργεια. Στο επίπεδο αυτό, η διάκριση δεν έχει και πολύ νόημα. Το θέμα είναι ότι κάποτε οι μικρές αυτές εστίες από ιόντα κι ενέργεια απέκτησαν συνείδηση κι άρχισαν ν’ αναπτύσσουν νοημοσύνη. Απέκτησαν ζωή, νοημοσύνη, περιέργεια και δεν είναι καθόλου περίεργο το ότι κάποτε άρχισαν να εξερευνούν το Γαλαξία.
Μην έχοντας μια υλική βάση στη ζωή τους, όπως θα εννοούσε την ύλη ένας άνθρωπος, ήταν επόμενο ολόκληρος ο πολιτισμός τους ν’ ακολουθήσει διαφορετικά μονοπάτια και να δημιουργήσει “εργαλεία” και “τεχνολογία” ανάλογα με τη φύση τους.
Αν το σκάφος των Μιμιανών πλησίαζε πολύ κοντά σε έναν άνθρωπο της Γης, το μόνο που θα έβλεπε ίσως θα ήταν μια τρεμουλιαστή θολούρα στην ατμόσφαιρα• κάτι σαν τον κυματισμό της ατμόσφαιρας πάνω από την καυτή άσφαλτο το καλοκαίρι. Θα έβλεπε ίσως ένα πολύ αχνό συννεφάκι και θα μύριζε τη χαρακτηριστική μυρουδιά του όζοντος στην ατμόσφαιρα. Έτσι κανένας δεν πρόσεξε το αδιόρατο σκάφος, όταν αυτό άρχισε να επισκέπτεται μία-μία τις μεγάλες πόλεις της Γης.
Μέσα στο σκάφος ο κυβερνήτης Μζζζ βόλεψε μερικά ηλεκτρόνιά του σε μια πιο αναπαυτική διάταξη κι εξήγησε στους υπολοίπους του πληρώματος, με τη συνηθισμένη ήρεμη συχνότητα, ποιο ήταν το σχέδιό του.
“Από την πρώτη πρόχειρη εξέταση του πλανήτη έγινε σαφές ότι πάνω του έχουν αναπτυχθεί αμέτρητες μορφές ζωής, που όλες όμως φαίνεται να έχουν καθαρά υλική βάση, έστω κι αν κάνουν κάποια στοιχειώδη χρήση ενέργειας από το περιβάλλον τους για να ζήσουν. Αυτό βέβαια είναι κάτι πολύ συχνό στο Γαλαξία στις μορφές εκείνες της ζωής που αναπτύχθηκαν πάνω σε πλανήτες κι όχι σε διαστρικά σύννεφα σαν και μας ή σε Ήλιους, όπως οι γείτονές μας οι Φλον.
“Όπως είδατε όλοι σας, κάποια κυρίαρχη μορφή ζωής του πλανήτη έχει αναπτύξει κάποιο πρωτόγονο κι ιδιόμορφο πολιτισμό. Πριν συνεχίσουμε την αποστολή μας, θα ήταν πολύ χρήσιμο αν συλλαμβάναμε κι εξετάζαμε εργαστηριακά ένα από τα πλάσματα αυτά. Δε φαίνονται να αξίζουν και πολλά πράγματα, αλλά ίσως τα στοιχεία να χρησιμέψουν σε κάτι στους επιστήμονες, όταν γυρίσουμε πίσω.
“Σε τελική ανάλυση δείχνουν πολύ ανόητα πλάσματα. Εξαντλούν την ενέργεια του πλανήτη τους με τρομερά σπάταλο τρόπο, μολύνουν το περιβάλλον γι’ αυτούς και τα υπόλοιπα πλάσματα, εξοντώνουν χωρίς συνέπειες και χωρίς καμία τιμωρία κάθε άλλο πλάσμα που θα τύχει μπροστά τους και κινούνται εδώ κι εκεί χωρίς κανένα φανερό σκοπό. Με λίγα λόγια, δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Θα συλλάβουμε ένα και μόνο, θα το εξετάσουμε και θα συνεχίσουμε το ταξίδι μας. Ο Βζζζ κι ο Τρζζζ ας ετοιμάσουν το μικρό ανιχνευτικό, για να προσεδαφιστούν σε μια κάπως ερημική τοποθεσία. Οι κάτοικοι του πλανήτη δε θα μπορούν να μας δουν, αλλά καλό θα ήταν να μην υπάρχουν μάρτυρες στην εξαφάνιση ενός συντρόφου τους. Προσέξτε, όπως πάντα, να συλλάβετε ένα χαρακτηριστικό πλάσμα από την κυρίαρχη μορφή ζωής, αν και δε νομίζω ότι στην περίπτωση αυτή υπάρχει πρόβλημα. Είδατε όλοι καθαρά το ποιος είναι ο αφέντης σ’ αυτόν τον πλανήτη. Αυτά ήταν όλα”.
Λίγες γήινες ώρες αργότερα ο Βζζζ κι ο Τρζζζ ήταν πίσω χωρίς κανένα απρόοπτο και μια ακόμη ώρα αργότερα, όλοι είχαν συγκεντρωθεί γύρω από το διαλυμένο κάτοικο του πλανήτη στο μικρό εργαστήριο του σκάφους.
“Είναι περίεργο”, είπε ο καθηγητής Κλζζζ, που συνόδευε την αποστολή, “το πλάσμα αποτελείται βασικά από οργανικά κι ανόργανα συστατικά, διαθέτει υγρό κυκλοφοριακό σύστημα και ζει μετατρέποντας την ύλη σ’ ενέργεια –πολύ πρωτόγονο σύστημα!– αλλ’ αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι το πού βρίσκεται ο εγκέφαλός του. Νευρικό σύστημα έχει, αλλά εγκέφαλο δε βρίσκω πουθενά. Πολύ περίεργο! Πώς ανέπτυξε αυτό, τον πρωτόγονο έστω, πολιτισμό; Τελοσπάντων, δεν είναι πλάσμα που αξίζει τον κόπο ν’ ασχοληθούμε άλλο μαζί του. Εξαϋλώστε το και να φεύγουμε – και γρήγορα, γιατί η ανάσα του βρόμισε την ατμόσφαιρα “.
Λίγο αργότερα το σκάφος του κυβερνήτη Μζζζ εγκατέλειπε για πάντα τη Γη.
* * *
Ο αξιωματικός υπηρεσίας του τμήματός προσπάθησε να καθησυχάσει τον εξαγριωμένο άντρα που είχε μπροστά του. Μάλλον τρελός θα ήταν μ’ αυτά που έλεγε.
“Μια στιγμή, κύριε. Θέλετε να πείτε ότι κάτι που έμοιαζε σαν συννεφάκι κατέβηκε από τον ουρανό, το αγκάλιασε και –πουφφφ!– χάθηκε έτσι, σαν καπνός;”
“Μα, ναι!” έσκουξε ο άλλος. “Το είδα με τα μάτια μου, σας λέω. Το αυτοκινητάκι μου! Το καινούριο μου αυτοκινητάκι! Πού το έπλενα και το γυάλιζα κάθε μέρα και το αγαπούσα σαν παιδί. Αυτοί οι κλέφτες γίνονται όλο και πιο θρασείς. Κοίτα τι νέα συστήματα βρήκαν!”
“Καλά, καλά, κύριέ μου”, του είπε ο κουρασμένος αξιωματικός υπηρεσίας, “θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βρούμε τους κλέφτες. Αλλά, μου φαίνεται απίθανο... Χάθηκε μέσα σ’ ένα διάφανο συννεφάκι, είπατε...;”
Γιώργος Μπαλάνος
Από τους Ονειρότοπους της Γης [http://www.locus7.gr/proddetail.asp?prod=0137]
Οι Μιμιανοί δεν είχαν γνωρίσει ποτέ ένα μητρικό πλανήτη. Πριν αμέτρητα χρόνια, σ’ ένα αχανές διαστρικό σύννεφο σαν εκείνα που γεμίζουν το Γαλαξία, μερικά ιονισμένα αέρια κι ακτινοβολίες άρχισαν να παρουσιάζουν μια περίεργη οργάνωση και να συγκεντρώνονται σε μικρές, εντοπισμένες εστίες. Θα ήταν δύσκολο να καθορίσει κανείς αν οι εστίες αυτές έπρεπε να θεωρηθούν ύλη ή ενέργεια. Στο επίπεδο αυτό, η διάκριση δεν έχει και πολύ νόημα. Το θέμα είναι ότι κάποτε οι μικρές αυτές εστίες από ιόντα κι ενέργεια απέκτησαν συνείδηση κι άρχισαν ν’ αναπτύσσουν νοημοσύνη. Απέκτησαν ζωή, νοημοσύνη, περιέργεια και δεν είναι καθόλου περίεργο το ότι κάποτε άρχισαν να εξερευνούν το Γαλαξία.
Μην έχοντας μια υλική βάση στη ζωή τους, όπως θα εννοούσε την ύλη ένας άνθρωπος, ήταν επόμενο ολόκληρος ο πολιτισμός τους ν’ ακολουθήσει διαφορετικά μονοπάτια και να δημιουργήσει “εργαλεία” και “τεχνολογία” ανάλογα με τη φύση τους.
Αν το σκάφος των Μιμιανών πλησίαζε πολύ κοντά σε έναν άνθρωπο της Γης, το μόνο που θα έβλεπε ίσως θα ήταν μια τρεμουλιαστή θολούρα στην ατμόσφαιρα• κάτι σαν τον κυματισμό της ατμόσφαιρας πάνω από την καυτή άσφαλτο το καλοκαίρι. Θα έβλεπε ίσως ένα πολύ αχνό συννεφάκι και θα μύριζε τη χαρακτηριστική μυρουδιά του όζοντος στην ατμόσφαιρα. Έτσι κανένας δεν πρόσεξε το αδιόρατο σκάφος, όταν αυτό άρχισε να επισκέπτεται μία-μία τις μεγάλες πόλεις της Γης.
Μέσα στο σκάφος ο κυβερνήτης Μζζζ βόλεψε μερικά ηλεκτρόνιά του σε μια πιο αναπαυτική διάταξη κι εξήγησε στους υπολοίπους του πληρώματος, με τη συνηθισμένη ήρεμη συχνότητα, ποιο ήταν το σχέδιό του.
“Από την πρώτη πρόχειρη εξέταση του πλανήτη έγινε σαφές ότι πάνω του έχουν αναπτυχθεί αμέτρητες μορφές ζωής, που όλες όμως φαίνεται να έχουν καθαρά υλική βάση, έστω κι αν κάνουν κάποια στοιχειώδη χρήση ενέργειας από το περιβάλλον τους για να ζήσουν. Αυτό βέβαια είναι κάτι πολύ συχνό στο Γαλαξία στις μορφές εκείνες της ζωής που αναπτύχθηκαν πάνω σε πλανήτες κι όχι σε διαστρικά σύννεφα σαν και μας ή σε Ήλιους, όπως οι γείτονές μας οι Φλον.
“Όπως είδατε όλοι σας, κάποια κυρίαρχη μορφή ζωής του πλανήτη έχει αναπτύξει κάποιο πρωτόγονο κι ιδιόμορφο πολιτισμό. Πριν συνεχίσουμε την αποστολή μας, θα ήταν πολύ χρήσιμο αν συλλαμβάναμε κι εξετάζαμε εργαστηριακά ένα από τα πλάσματα αυτά. Δε φαίνονται να αξίζουν και πολλά πράγματα, αλλά ίσως τα στοιχεία να χρησιμέψουν σε κάτι στους επιστήμονες, όταν γυρίσουμε πίσω.
“Σε τελική ανάλυση δείχνουν πολύ ανόητα πλάσματα. Εξαντλούν την ενέργεια του πλανήτη τους με τρομερά σπάταλο τρόπο, μολύνουν το περιβάλλον γι’ αυτούς και τα υπόλοιπα πλάσματα, εξοντώνουν χωρίς συνέπειες και χωρίς καμία τιμωρία κάθε άλλο πλάσμα που θα τύχει μπροστά τους και κινούνται εδώ κι εκεί χωρίς κανένα φανερό σκοπό. Με λίγα λόγια, δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Θα συλλάβουμε ένα και μόνο, θα το εξετάσουμε και θα συνεχίσουμε το ταξίδι μας. Ο Βζζζ κι ο Τρζζζ ας ετοιμάσουν το μικρό ανιχνευτικό, για να προσεδαφιστούν σε μια κάπως ερημική τοποθεσία. Οι κάτοικοι του πλανήτη δε θα μπορούν να μας δουν, αλλά καλό θα ήταν να μην υπάρχουν μάρτυρες στην εξαφάνιση ενός συντρόφου τους. Προσέξτε, όπως πάντα, να συλλάβετε ένα χαρακτηριστικό πλάσμα από την κυρίαρχη μορφή ζωής, αν και δε νομίζω ότι στην περίπτωση αυτή υπάρχει πρόβλημα. Είδατε όλοι καθαρά το ποιος είναι ο αφέντης σ’ αυτόν τον πλανήτη. Αυτά ήταν όλα”.
Λίγες γήινες ώρες αργότερα ο Βζζζ κι ο Τρζζζ ήταν πίσω χωρίς κανένα απρόοπτο και μια ακόμη ώρα αργότερα, όλοι είχαν συγκεντρωθεί γύρω από το διαλυμένο κάτοικο του πλανήτη στο μικρό εργαστήριο του σκάφους.
“Είναι περίεργο”, είπε ο καθηγητής Κλζζζ, που συνόδευε την αποστολή, “το πλάσμα αποτελείται βασικά από οργανικά κι ανόργανα συστατικά, διαθέτει υγρό κυκλοφοριακό σύστημα και ζει μετατρέποντας την ύλη σ’ ενέργεια –πολύ πρωτόγονο σύστημα!– αλλ’ αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι το πού βρίσκεται ο εγκέφαλός του. Νευρικό σύστημα έχει, αλλά εγκέφαλο δε βρίσκω πουθενά. Πολύ περίεργο! Πώς ανέπτυξε αυτό, τον πρωτόγονο έστω, πολιτισμό; Τελοσπάντων, δεν είναι πλάσμα που αξίζει τον κόπο ν’ ασχοληθούμε άλλο μαζί του. Εξαϋλώστε το και να φεύγουμε – και γρήγορα, γιατί η ανάσα του βρόμισε την ατμόσφαιρα “.
Λίγο αργότερα το σκάφος του κυβερνήτη Μζζζ εγκατέλειπε για πάντα τη Γη.
* * *
Ο αξιωματικός υπηρεσίας του τμήματός προσπάθησε να καθησυχάσει τον εξαγριωμένο άντρα που είχε μπροστά του. Μάλλον τρελός θα ήταν μ’ αυτά που έλεγε.
“Μια στιγμή, κύριε. Θέλετε να πείτε ότι κάτι που έμοιαζε σαν συννεφάκι κατέβηκε από τον ουρανό, το αγκάλιασε και –πουφφφ!– χάθηκε έτσι, σαν καπνός;”
“Μα, ναι!” έσκουξε ο άλλος. “Το είδα με τα μάτια μου, σας λέω. Το αυτοκινητάκι μου! Το καινούριο μου αυτοκινητάκι! Πού το έπλενα και το γυάλιζα κάθε μέρα και το αγαπούσα σαν παιδί. Αυτοί οι κλέφτες γίνονται όλο και πιο θρασείς. Κοίτα τι νέα συστήματα βρήκαν!”
“Καλά, καλά, κύριέ μου”, του είπε ο κουρασμένος αξιωματικός υπηρεσίας, “θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βρούμε τους κλέφτες. Αλλά, μου φαίνεται απίθανο... Χάθηκε μέσα σ’ ένα διάφανο συννεφάκι, είπατε...;”
Γιώργος Μπαλάνος
Από τους Ονειρότοπους της Γης [http://www.locus7.gr/proddetail.asp?prod=0137]