Από το Λεξικό του Τριανταφυλλίδη......
κομφορμισμός ο [komformizmós] : η νοοτροπία του κομφορμιστή, η στάση που κρατάειαπέναντι στη ζωή και στα προβλήματά της. [λόγ. < γαλλ. conformisme (-isme = -ισμός)] κομφορμιστής ο [komformistís] & κομφορμίστας ο [komformístas] θηλ. κομφορμίστρια[komformístria] : αυτός που προσαρμόζει τη στάση του στις εκάστοτε συνθήκες, που συμβιβάζεται και συμμορφώνεται με τις κυριαρχούσες απόψεις, ακόμα και όταν αυτές έρχονται σε σύγκρουση με τα βαθύτερα πιστεύω του ή με τις επιταγές της συνείδησής του. ANT αντικομφορμιστής.
α) Αίτια του φαινομένου του κοινωνικού κομφορμισμού :
- Η φυσική τάση του ανθρώπου να αισθάνεται μέλος μιας ομάδας
- Ο φόβος της περιθωριοποίησης περιορίζει κάθε διάθεση για διφοροποίηση
- Η ανάγκη για επιδοκιμασία και αναγνώριση της προσωπικής μας αξίας από τους γύρω μας
- Ο χαρακτήρας του εκπαιδευτικού συστήματος που δεν ενθαρρύνει την πρωτότυπη σκέψη και την ανάπτυξη κριτικής ικανότητας
- Τα ΜΜΕ που δημιουργούν ισοπεδωτικά ομοιόμορφο τρόπο συμπεριφοράς και «επιβάλλουν» κοινά πρότυπα
- Ο τρόπος λειτουργίας της δημοκρατίας που δεν ενθαρρύνει τον πολίτη στην ανάληψη πρωτοβουλιών παρά τον θέλει πειθαρχημένο όργανο στις αποφάσεις των ισχυρών
Β) Επιδράσεις του κοινωνικού κομφορμισμού:
Θετικές:
- Παροχή αισθήματος ασφάλειας. Το άτομο ακολουθώντας τους τρόπους συμπεριφοράς και τις συνήθειες των πολλών, δε νιώθει αποκομμένο, αισθάνεται σιγουριά και προστασία από την ομάδα που ανήκει
- Διευκολύνεται η κοινωνικοποίηση, η επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους αλλά και τους λαούς.
Αρνητικές:
- Καταργείται η ελεύθερη βούληση, ο άνθρωπος υποδουλώνεται πνευματικά, αδρανεί η κριτική του σκέψη, χαλιναγωγείται η αυθόρμητη δράση, με αποτέλεσμα το άτομο να μετατρέπεται σε άθυρμα στα χέρια των ισχυρών.
- Το άτομο άκριτα ενστερνίζεται κανόνες και συμπεριφορές και γίνεταιευκολότερα θύμα στην παγίδα του δογματισμού, του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας.
- Απώλεια φαντασίας. Το άτομο δεν αναζητά εναλλακτικές λύσεις, τόσο για τη λειτουργία της κοινωνίας όσο κα για την προσωπική του ζωή.
- Κλονίζονται οι θεσμοί, η δημοκρατία αλλοιώνεται και εκφυλίζεται.
- Δυσχεραίνονται οι διαπροσωπικές σχέσεις, υποχωρούν οι συναισθηματικοί δεσμοί, οι άνθρωποι γίνονται σκληροί και ανάλγητοι.
- Ο πολιτισμός καταδικάζεται σε στασιμότητα. Οι επιμέρους εθνικοί πολιτισμοί φθίνουν και κυριαρχεί η ομοιομορφία.