Το θέμα των Επαναληπτικών Πανελλαδικών εξετάσεων γεμάτο κοινωνική ευαισθησία
ΚΕΙΜΕΝΟ
Κύριοι εκπρόσωποι των φορέων του
αναπηρικού κινήματος και κύριοι εκπρόσωποι των μέσων
μαζικής ενημέρωσης Όταν μου ζητήθηκε να παρουσιάσω στη
διημερίδα αυτήν το θέμα των ατόμων με αναπηρία σε
σχέση με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, σκέφτηκα με ποιον τρόπο θα μπορούσα να το αναδείξω καλύτερα, αλλά και πώς θα μπορούσα να πείσω με
επιχειρήματα για την αναγκαιότητα
μεγαλύτερης δημόσιας προβολής των ζητημάτων που αφορούν τον χώρο των ατόμων με αναπηρία. Γιατί δεν βρίσκουν μέχρι σήμερα την
προβολή που τους χρειάζεται αλλά και τους αναλογεί;
Το βέβαιο είναι ότι τα άτομα με
αναπηρία δεν αποτελούν μια αμελητέα πληθυσμιακή κατηγορία,
ώστε κατ’ εξαίρεση να πέφτουν πάνω τους τα φώτα της δημοσιότητας. Αν, όπως είχε πει ο Andy Warhal, σε κάθε άνθρωπο αντιστοιχούν
δεκαπέντε λεπτά δημοσιότητας στη ζωή του,
τότε το βέβαιο είναι ότι κάθε μέρα για αρκετές ώρες τα φώτα της δημοσιότητας θα έπεφταν πάνω σε ένα άτομο με αναπηρίες.
Αυτός ο ιδιότυπος περιορισμός ή
αποκλεισμός από τη δημόσια προβολή έχει σίγουρα να κάνει και με τον τρόπο που λειτουργούν τα μέσα μαζικής
ενημέρωσης. Συνδέεται με το ευρύτερο
πρόβλημα, τη μεγάλη αυτή συζήτηση που αφορά τον ρόλο και την ευθύνη τους στις σύγχρονες
κοινωνίες. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν καλύπτουν τα ίδια την αναγκαιότητα ενημέρωσης και πληροφόρησης της κοινωνίας. Η ενημέρωση είναι
απλώς το μέσο για μια σειρά από
λειτουργίες που επιτελούν και μπορούν να επιτελέσουν στις σύγχρονες κοινωνίες. Λειτουργίες που άλλες φορές είναι περισσότερο και άλλες φορές
λιγότερο εμφανείς.
Η αλήθεια είναι ότι η
αναπηρία εθεωρείτο πάντοτε συνώνυμο της αδυναμίας και της πλήρους ανικανότητας. Στην πράξη, αντιμετωπίζουμε κάποιον
ανάπηρο σαν να είναι ολικά ανάπηρος,
ασχέτως αν η ανεπάρκειά του σχετίζεται με συγκεκριμένες λειτουργίες που δεν μπορούσε να πραγματοποιήσει. Και αυτή η φιλεύσπλαχνη απαξίωσή
του από τον κοινωνικό περίγυρο
είναι ό,τι χειρότερο για τον ίδιο τον ανάπηρο. Γιατί έτσι ο ανάπηρος αισθάνεται άχρηστος και ότι θα πρέπει να αποσυρθεί από τον κόσμο της
εργασίας, από τον κόσμο της διασκέδασης,
της συμμετοχής στην κοινωνική ζωή. Θεωρούμε ότι η ανθρωπιστική στάση μας απέναντί του είναι να τον λυπηθούμε, παρά το ότι ο ίδιος δεν
θα ήθελε ποτέ κάτι τέτοιο. Το αποτέλεσμα
είναι να λυπηθεί και ο ίδιος τον εαυτό του, να θυματοποιηθεί, να στιγματιστεί
και να αισθάνεται ότι πρέπει να αποσυρθεί. Δυστυχώς, μέσα
από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν έχει
αλλάξει σημαντικά αυτή η αντιμετώπιση. Αν θυμηθούμε το πώς προβάλλονται τα θέματα των αναπήρων από τις ειδήσεις και τις εφημερίδες, θα
αντιληφθούμε το πώς αναπαράγονται
και τα φαινόμενα περιθωριοποίησης και στιγματισμού.
Τους παρουσιάζουν σαν να ζουν για
να ξεπεράσουν το πρόβλημα που έχουν. Σαφώς και απασχολεί
τα άτομα με αναπηρία πώς θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της αναπηρίας τους, αλλά να ξέρετε ότι οι άνθρωποι αυτοί, παιδιά ή μεγαλύτεροι,
παίζουν, γελούν, ερωτεύονται, είναι
φυσιολογικοί άνθρωποι. Περισσότερο φυσιολογικοί από τα μοντέλα των διαφημίσεων.
Και είναι περισσότερο φυσιολογικοί
γιατί είναι πολύ περισσότεροι αριθμητικά από τα υγιέστατα μοντέλα, είναι πιο φυσιολογικό το ενδεχόμενο ένας άνθρωπος να
αποκτήσει κάποια αναπηρία στη ζωή
του, παρά να πετύχει ταυτόχρονα στον έρωτα, στο επάγγελμα και στην κοινωνική του ζωή, όπως δείχνουν οι διαφημίσεις.
Για να τους εντάξουμε, λοιπόν, ή να
τους επανεντάξουμε στην κοινωνική και οικονομική ζωή, θα
πρέπει πρώτα απ’ όλα να τους εντάξουμε ισότιμα στην εικόνα που έχουμε για τους ανθρώπους, όχι να τους αντιμετωπίζουμε ως ένα διαφορετικό
κόσμο που ζει παράλληλα με τον δικό
μας. Αυτό νομίζω ότι είναι και η πιο σημαντική ευθύνη των μέσων μαζικής ενημέρωσης και δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να το πράξουν, να
εντάξουν δηλαδή στα προγράμματά
τους ανθρώπους με αναπηρία που συμβιώνουν αρμονικά με τους άλλους ανθρώπους.
Ευχαριστώ.
Ι.
Δεσποτοπούλου, Άτομα με αναπηρία και Μ.Μ.Ε., Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας -
Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης,
Αθήνα 2006, σσ. 96-102 (διασκευή).
(Το εξεταστικό δοκίμιο των πανελλαδικών μπορείτε να το δείτε εδώ: http://giouliblog.blogspot.gr/p/blog-page_06.html )