ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ (Κ-Ν)

ΥΠΟΜΟΝΉ, ΣΙΓΑ-ΣΙΓΑ ΕΜΠΛΟΥΤΙΖΩ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ

Κλωνοποίηση

[Τι θα γνωρίζουν για μας τα αντίγραφα μας]

Τι θα γνωρίζουν για μας τα αντίγραφα μας; Θαυμαστά τα έργα της επιστήμης. Ανεπαρκής να τα συλλάβει η αντίληψη μου. Αποστηθίζει μόνον τους φωτεινούς κύκλους. Γι' αυτό και η γλώσσα μου, ως αμαθής, προσέχει και ποτέ δεν πατάει το πόδι της σε τέτοια σκοτεινά εδάφη. Το να σχολιάζω μιαν ανακάλυψη μου φαίνεται πιο υπερφίαλο απ' το να επιχειρήσω να πιάσω τ' άστρα. Και αν τώρα παραβαίνω τη σοβαρότητά μου, είναι γιατί με παρέσυρε ένα τρελό τηλεφώνημα φίλης φανατικής οικολόγου, τόσο που αρνείται να πατήσει σε γκαζόν επειδή αντιγράφει προσβλητικά το θείο, φυσικό γρασίδι.

Η φωνή της ήταν οργισμένη, αντί καλημέρας με περιέλουσε με ψόγους που «κάθομαι αραχτή μέσα στη νοικοκυρίστικη καταθλιψούλα μου αντί να ξεσηκωθώ εναντίον των τρομοκρατών που τοποθέτησαν νέα βόμβα στα θεμέλια της ύπαρξής μας και, πάει, όπου να 'ναι θα τιναχτεί στον αέρα η ατομικότητά μας, αυτό το μεγαλειώδες δώρο που έδωσε στον καθένα μας η φύση». Ένας καταιγισμός μαύρων οιωνών και σιγά σιγά ξεκαθάρισα ότι τρομοκράτες χαρακτήριζε τους Άγγλους ερευνητές και βόμβα την ανακάλυψή τους, την κλωνοποίηση. Περιέγραψε εν τω μεταξύ με αξιοζήλευτη άνεση τις περίπλοκες κινήσεις του πειράματος σαν να ήταν η ίδια ερευνητής. Πάλευα να καταλάβω από πού έφευγαν κύτταρα, πώς μπαινόβγαιναν στην κατάψυξη, πώς μεταφέρονταν οι ομοιότητες σε ωάριο αδειασμένο από τον αρχικό του ρόλο, τι σπέρμα ήταν αυτό που δεν ήταν σπέρμα αλλά κομμάτι από το αυτί ή την αχίλλειo πτέρνα - πελάγωσα. Και πού να τολμήσω βέβαια να υπερασπίσω την «καταθλιψούλα» μου, ότι είναι το ιστορικό πολλών και διαφόρων ξεσηκωμών μου εναντίον πολλών και διαφόρων βομβών που τοποθέτησαν τα ανεπιθύμητα στα θεμέλια των επιθυμητών. Βόμβες, που, παρά τους ξεσηκωμούς εξερράγησαν.

Ωστόσο, συνωστίζομαι τώρα κι εγώ έξω από το θόρυβο και τη μεγάλη ανησυχία που ξεσήκωσε το επίτευγμα. Το διαφημίζει, νόστιμη, ήρεμη η Ντόλι, ανυποψίαστη ότι είναι το ορεκτικό ώσπου να φτάσουμε στο κύριο γεύμα. Τον άνθρωπο.

Να ληφθούν μέτρα, ξεφώνιζε η οικολόγος φίλη. Ποια μέτρα, αλήθεια; Η μοίρα της ανθρωπότητας είναι σαν τη Λερναία Ύδρα. Κόβεις το κεφάλι της φυματίωσης και φυτρώνει στη θέση του ο καρκίνος, κόβεις τη σχιζοφρένεια και πετάγεται το κεφάλι των πυρηνικών όπλων, μισοκόβεις το Έιτζ και φυτρώνει το κεφάλι της κλωνοποίησης. Ποια μέτρα, αλήθεια; Ο μοιραίος γενετικός τύπος που ασφαλής πια φυλάσσεται στα άδυτα της μνήμης των ηλεκτρονικών υπολογιστών και ασφαλέστερος στις κρυψώνες της εργοδότριας σκοπιμότητας που χρηματοδοτούσε και την έρευνα - αναρωτιέμαι αν στοιχίζει φθηνότερα η παραγωγή ύπαρξης, απ' όσο το χαπάκι για τη θεραπεία του καρκίνου.

Και καλά να αυγατίσουν τα πρόβατα, τα πλάσματα των δασών και η παρέα της μοναχικής ατμόσφαιρας: τα πετούμενα. Και επάρκεια σφαγής θα έχουμε και χωρίς δεσμεύσεις πια θα μπορούν οι κυνηγοί να αξιοποιούν τα βόλια τους σημαδεύοντας τη μοναδική δυνατότητα των φτερών. Μόλις μας τελειώσουν τα πουλιά, θα γονιμοποιούμε τα αντίγραφά τους.

Αλλά ο άνθρωπος; Σωστά διατυπώνω το ενδεχόμενο ν' αναπαράγεται κατ' εικόνα και ομοίωσή του σε όσα αντίγραφα θέλει; Και αν δε θέλει, πόσο σεβαστό θα είναι, πώς θα επανδρωθούν τα ακραία οράματα με επιστρατευμένα «Ρόμποκοπ»;

Μου είναι αδιανόητο ότι ανθρώπινο πλάσμα θα γεννιέται από ένα κύτταρο άμοιρο μάλλον μητρικού φίλτρου. Ένα πλάσμα ορφανό, εντέλει. Πώς να προβλέψεις με τι ασυνήθιστα, δικά του ένστικτα θα διεκδικήσει την επιβίωσή του, ποια εκδικητικότης θα λανθάνει για τη μυστηριώδη ορφάνια του. Καθόλου παράξενο κάποια στιγμή να γυρίσουν τ' αντίγραφα και να τρώνε το πρωτότυπο. Ό,τι παραλλαγμένα κάπως συμβαίνει και στους εμφύλιους πολέμους.

Ένα θλιβερό υποκατάστατο αθανασίας. Μια ακόμα ελπίδα για μετά θάνατον ζωή. Τι θα γνωρίζουν για μας τα αντίγραφά μας; Πόσο πιστά θα ξέρουν να διαχειρίζονται όσα μας πόνεσαν, μας απέλπισαν, όσα αγαπώντας τα διασώσαμε; Θα αναπαραχθεί επομένως και ο ψυχισμός μας; Μα, Θεέ μου, η ψυχή δεν αντιγράφεται με καμιά ανακάλυψη. Ψυχραιμία. Ας περιμένουμε να εκδηλώσει τη δυσφορία του ο θεός. Γιατί καθόλου βέβαια .δε θα του αρέσει να του επιβληθεί, με το έτσι θέλω, να γίνει συνέταιρος στη δημιουργία μας. 'Ο, τι και να ισχυρίζονται οι πίθηκοι, εμείς τον Θεό διαλέξαμε για πλάστη μας. Επειδή ως αόρατος είναι όμορφος, ως αόρατος είναι ανεξακρίβωτα φταίχτης και, προπάντων, γιατί αόρατος ευκολότερο υπάρχει. Ψυχραιμία. Άλλωστε εμείς οι μεγάλοι, όταν θα ενσαρκωθεί η απειλή, θα βλέπουμε την κλωνοποίηση από τη ρίζα μόνον.

Ας φοράνε λοιπόν οι νέοι φυλαχτό την ευχή μου: ποτέ να μην δεχτoύν να προέλθει ο άνθρωπος από άλλη μέθοδο, παρά μόνον από κείνην που εφαρμόζει η έλξη, μόνον από τη μεθυστική πειθώ που ασκεί ο έρωτας, μόνον από την αβίαστη ευτυχισμένη συναίνεση των σωμάτων, τη γοργή έστω, τη χιμαιρική έστω, αλλά κάθε φoρά σαν καινούργια κοσμογονική ανακάλυψη.

Κική Δημουλά, περιοδικό Μετρό

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο του προηγούμενου κειμένου με μια περίληψη 100-120 λέξεων.

(Μονάδες 25 )

2. Ποιο είναι το θέμα του κειμένου και ποια η θέση (κατευθυντήρια ιδέα ) της συγγραφέως ;

(Μονάδες 5 )

3. Να αντικαταστήσεις τις φράσεις του κειμένου με άλλες ισοδύναμες σε πιο λόγιο ύφος :

κάθομαι αραχτή, τοποθέτησαν νέα βόμβα στα θεμέλια της ύπαρξής μας , μαύρων οιωνών, αχίλλειo πτέρνα , τη Λερναία Ύδρα, Κόβεις το κεφάλι της φυματίωσης και φυτρώνει στη θέση του ο καρκίνος , να αυγατίσουν τα πρόβατα, Ας φοράνε λοιπόν οι νέοι φυλαχτό την ευχή μου,

(Μονάδες 8 )

4. γνωρίζουν , Θαυμαστά, υπερφίαλο, λανθάνει , διασώσαμε : Να γράψετε ένα συνώνυμο και ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου

(Μονάδες 10 )

5. «Θαυμαστά τα έργα της επιστήμης» : Να γράψετε μία παράγραφο με αιτιολόγηση και παραδείγματα αναπτύσσοντας το νόημα της παραπάνω φράσης

(Μονάδες 12 )

6. Να γράψεις ένα δικό σου κείμενο , που θα στείλεις ως απάντηση στη συγγραφέα , στο οποίο είτε θα συμμερίζεσαι ή θα διαφωνείς με τις απόψεις της

(500 – 600 λέξεις)

Λαϊκισμός

[Σκουπίδια!]

 Τέχνη είναι ό,τι μπορεί να απελευθερώσει την ποιητική διάσταση της πραγματικότητας και πολιτισμός είναι ό,τι μπορεί  να πραγματοποιήσει την ποίηση μέσα στην καθημερινότητά μας. Οι επαγγελματίες, βέβαια, του πολιτισμού θα σας

μιλήσουν για «έργα», για «πολιτιστικά προγράμματα σε ολόκληρη τη χώρα», για «εθνικούς στόχους», αλλά μην τους πιστέψετε. Επιπλέον, οι ίδιοι κουβαλάνε έναν χρησιμοθηρικά άχρηστο εγωισμό που είναι αδύνατον να επικοινωνήσουν· γιατί η τέχνη αρχίζει μεν ως επικοινωνία, οφείλει όμως να καταλήγει σε κοινωνία. Κι εδώ συναντούμε τα δύσκολα! Πώς αποτιμάται η συγκίνηση, πώς εκφράζεται η φρικίαση μπροστά στην αποκάλυψη της τέχνης; Αυτά είναι που δεν μπορούν -και δεν τους επιτρέπεται- να νιώσουν οι πολιτικοί πάσης εσοδείας. Έλα, όμως, που οι περί την τέχνη σουσουδισμοί είναι μόδα και αυξάνουν το κοινωνικό γόητρο! Πόσο μάλλον που και ποικίλες ωφέλειες (οικονομικές, διαφημιστικές) προκύπτουν. Αντίθετα, το πνεύμα και όσοι περιπλανώνται μαζί του, βρίσκεται εκτός προβολέων. Σημείωνε παλαιότερα ο ακαδημαϊκός Θ. Βέικος: «Αν οι περιθωριακοί διανοούμενοι έχουν να πουν μια ξεχωριστή αλήθεια, αυτό συμβαίνει διότι η αλήθεια συχνάζει στα πιο στενά σοκάκια, στις απόμερες γειτονιές, τα καφενεία, τα μπαρ, τα καταγώγια. Η πιο φωτεινή σκέψη περιφέρεται στις σκοτεινιές».

 Τις προάλλες δημοτικοί άρχοντες μεγάλων δήμων της χώρας μας οργάνωσαν λαμπερά σόου με προϊόντα του συρμού για να διασκεδάσουν (;) τους πολίτες. Οι εκδηλώσεις αυτές, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσαν κοσμοσυρροή, έτσι ώστε

αυτοί να αισθάνονται ευτυχείς. Τι κι αν ευθύνη της όποιας εξουσίας είναι να κατευθύνει το πλήθος και όχι να το ακολουθεί, να εκπαιδεύει τους πολίτες και όχι να τους εκμαυλίζει, να τους εθίζει στα δύσκολα που όμως αξίζουν και όχι να τους

ταϊζει σκουπίδια σε σελοφάν περιτύλιγμα; Ο μεταμοντέρνος χυλός του «όλα πάνε με όλα» είναι για τα καλά εγκατεστημένος στα μυαλά και στις πράξεις των κρατούντων.

 Κατ’ αρχήν συγχέουν τη διασκέδαση, και μάλιστα τις πιο χυδαίες εκδοχές της, με τη δημιουργία. Έπειτα θεωρούν το life style ως «αγωνία» για τον πολιτισμό. Τέλος, όλα αρχίζουν και τελειώνουν στις στρατηγικές του εντυπωσιασμού. Μόνη τους αγωνία είναι όλα να λάμπουν έστω κι αν είναι σκουπίδια και να αναγνωρίζεται αξία στο τίποτα. Αυτό είναι το γενικότερο δράμα του τόπου. Ο τόπος, όμως, χρειάζεται πολλαπλές ρήξεις για να ελευθερώσει ένα δυναμικό που φοβισμένο υπνώττει, για να δείξει εκείνο το πρόσωπο που δεν βολεύεται στις τηλεοπτικές οθόνες, για να υπερβεί όσους τον έχουν καταδικάσει στη θλιβερή μιζέρια του δήθεν και της νεοπλουτίστικης κατανάλωσης.

Νομίζω ότι ο τόπος μας έχει πάει πολύ πίσω. Αυτό φαίνεται από την τέχνη που παράγεται σήμερα και από τους τρόπους με τους οποίους η αγορά κάνει το ασήμαντο σπουδαίο. Η αγραμματοσύνη, η αναξιοκρατία και η επιθυμία αποκατάστασης υπαλληλοποίησαν και τους τελευταίους διανοούμενους…. Ο καθείς και τα όπλα του. Ο καθείς και οι αντοχές του. Αντισταθείτε …

(Κείμενο του Μάνου Στεφανίδη, Επιμελητή της Εθνικής Πινακοθήκης,

από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, συντομευμένο).

Ασκήσεις

1. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο του προηγούμενου κειμένου με μια περίληψη 100-120 λέξεων.

(25 μον.)

2. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο (απόσπασμα από το ημερολόγιό σας)  την άποψη:( γιατί) η τέχνη αρχίζει μεν ως επικοινωνία, οφείλει όμως να καταλήγει σε κοινωνία.

(10 μον.)

3. Να εντοπίσετε δύο από τους τρόπους πειθούς που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.

(4 μον.)

4. Για ποιους λόγους ο συγγραφέας χρησιμοποιεί εισαγωγικά και παρενθέσεις στην πρώτη παράγραφο; Να απαντήσετε για την κάθε περίπτωση ξεχωριστά.

(5 μον.)

5. Σε ποιο κειμενικό είδος θα μπορούσαμε να εντάξουμε το παραπάνω κείμενο; Να στηρίξετε την άποψή σας με την αναφορά τριών τουλάχιστον συγκεκριμένων χαρακτηριστικών.

(4 μον.)

6. Ο συντάκτης του κειμένου χρησιμοποιεί ορισμένους ξένους όρους. Μπορείτε να τους αποδώσετε στα ελληνικά;

(σόου, σελοφάν, life style)

(3 μον.)

7. Ποιες διαρθρωτικές λέξεις χρησιμοποιεί ο συγγραφέας για να διασφαλίσει τη συνοχή της τρίτης παραγράφου; Με ποιον τρόπο επιτελεί αυτή τη σύνδεση η κάθε λέξη;

(5 μον.)

8. Να δώσετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: κουβαλάνε, νιώσουν, συρμού, εκμαυλίζει

(4 μον.)

9. Παραγωγή κειμένου. Σε άρθρο που γράφετε για να ανεβάσετε σε ιστολόγιο που φιλοξενεί νεανικές απόψεις αφού αναφερθείτε σε σύγχρονες περιπτώσεις φαινομένων λαϊκισμού που σας προβληματίζουν,  στη συνέχεια να παρουσιάσετε τα αίτια που τις γεννούν καθώς και τρόπους που μπορούν να συμβάλλουν στην  απομόνωση και τη μείωση της επιρροής τους.

(40 μον.)

Μνημεία

[Μνημεία και τουρισμός]

Ιδιαίτερα οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να ενημερώνονται κατάλληλα ώστε να εκτιμούν την αξία της πολιτιστικής τους κληρονομιάς . Έχουν άλλωστε δικαίωμα και υποχρέωση να ενδιαφέρονται για το παρόν και το μέλλον του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος στο οποίο ζουν. Και πώς μπορεί να γίνει αυτό; Με τη συνεργασία και την αμοιβαία κατανόηση μεταξύ αρχαιολόγων και τοπικών κοινωνιών. Κάτι που προϋποθέτει όμως επίπονες προσπάθειες και ενέργειες για την απλοποίηση και μετάδοση του πολιτιστικού αγαθού (διαλέξεις, ξεναγήσεις, ταινίες, ντοκιμαντέρ, δημοσιεύματα, συζητήσεις σε δήμους, κοινότητες, σχολεία, τοπικές οργανώσεις, ενημερωτικά φυλλάδια, συμμετοχή εθελοντών ή μαθητών στην ανασκαφή, στον καθαρισμό των αρχαιολογικών χώρων κτλ.). Σοβαρό ρόλο παίζει επομένως η Τοπική Αυτοδιοίκηση, διότι η απουσία της αποξενώνει τους πολίτες από τις ρίζες του απώτερου ή άμεσου παρελθόντος τους και επιδεινώνει την παρεξηγημένη σχέση μεταξύ κράτους-πολίτη, μεταξύ Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και πολιτών. Σήμερα, που οι αρχαιολογικοί χώροι θεωρούνται παράγοντες ανάπτυξης, το κεντρικό ζητούμενο είναι να βρεθεί η κατάλληλη διαχειριστική διαδικασία που θα λαμβάνει υπόψη όλες τις αξίες ενός αρχαιολογικού χώρου (ιστορικές, πολιτιστικές, επιστημονικές, αισθητικές, διδακτικές), και ταυτόχρονα τις οικονομικές του δυνατότητες.

Πέρα από αυτά, στόχος είναι η ανάπτυξη ενός πολιτιστικού τουρισμού υψηλών προδιαγραφών με αυξανόμενη επισκεψιμότητα, τόνωση του ενδιαφέροντος των τοπικών κοινωνιών για την πολιτιστική τους κληρονομιά αλλά και εγγύηση ότι αυτή η κληρονομιά θα κρατήσει τη δυναμική της για πολύ καιρό και θα διατηρηθεί αλώβητη για τις επόμενες γενιές. Αυτά, μέσα στο πνεύμα και της λεγόμενης αειφόρου ή βιώσιμης ανάπτυξης, η οποία δεν εξαντλεί τους φυσικούς πόρους της ούτε αναλώνει τον πολιτισμικό της πλούτο, διότι είναι αναντικατάστατος. Η πολιτιστική κληρονομιά δεν έχει μόνο ανάγκη προστασίας. Πρέπει να είναι προσιτή και κατανοητή στον ντόπιο και ξένο πληθυσμό όλων των ηλικιών, των κατηγοριών και των σωματικών δυνατοτήτων. Όμως, στην περίπτωση διλήμματος μεταξύ χρήσης ή προστασίας, υπερισχύει η προστασία .
(από τον τύπο – διασκευή)


Ασκήσεις
1.Να γίνει η περίληψη του παραπάνω κειμένου σε 80 - 100 λέξεις.
[μ. 25]
2.Η συγγραφέας  σε δύο σημεία του κειμένου χρησιμοποιεί παρενθέσεις. Τι εξυπηρετεί η χρήση των παρενθέσεων στις πιο πάνω περιπτώσεις;
[μ. 5]


3. α. ενδιαφέρονται , ζουν , επίπονες , ανάπτυξης , ταυτόχρονα : να δοθούν τα συνώνυμα των λέξεων.
[μ. 5]

β. αειφόρου : αφαιρώντας το πρώτο συνθετικό της λέξης να σχηματίσετε άλλες δύο ομόρριζες σύνθετες και να τις χρησιμοποιήσετε σε προτάσεις για να καταδειχθεί η σημασία τους.
[μ. 4]

4. «Η πολιτιστική κληρονομιά δεν έχει μόνο ανάγκη προστασίας. Πρέπει να είναι προσιτή και κατανοητή στον ντόπιο και ξένο πληθυσμό όλων των ηλικιών, των κατηγοριών και των σωματικών δυνατοτήτων. Όμως, στην περίπτωση διλήμματος μεταξύ χρήσης ή προστασίας, υπερισχύει η προστασία» : Να αναπτύξετε το νόημα του παραπάνω χωρίου σε μια περιεκτική παράγραφο
[μ. 11]

5. αποξενώνει τους πολίτες, επιδεινώνει την παρεξηγημένη σχέση, αναλώνει τον πολιτισμικό της πλούτο, υπερισχύει η προστασία, να ενημερώνονται κατάλληλα: Να μετατρέψετε τις παραπάνω ρηματικές φράσεις σε ονοματικές και να τις χρησιμοποιήσετε σε προτάσεις για να καταδειχθεί η σημασία τους.
[μ. 10]


6.Να γράψετε μία ομιλία την οποία θα εκφωνήσετε ως εκπρόσωπος του δεκαπενταμελούς του σχολείου σας στο πνευματικό κέντρο του Δήμου σας, στην οποία θα αναφέρεστε σε ενέργειες μέσα από τις οποίες το σχολείο μπορεί να διαπαιδαγωγήσει τους νέους ώστε να αγαπούν , να σέβονται και να προστατεύουν τα μνημεία
[μ. 40]



ΜΝΗΜΕΙΑ - ΕΜΠΟΡΙΚΟΤΗΤΑ

Πάρτι σώζουν τα µουσεία

(Διασκευή)

Αίθουσες γεμάτες αρχαία ή σύγχρονα έργα τέχνης ανάλογα µε το γούστο του πελάτη διατίθενται για γάµους, δεξιώσεις, συνεστιάσεις. Όσοι διαθέτουν μεγάλη τσέπη και ανάλογη ματαιοδοξία μπορούν ακόμη και να περάσουν µια νύχτα σε αίθουσα μουσείου.

Ελέω οικονομικής κρίσης μουσεία ανά τον κόσμο πείθονται να αναζητήσουν εναλλακτικούς τρόπους για να γεμίσουν τα ελλειµµατικά τις περισσότερες φορές ταμεία τους. Και αφού πλέον οι επισκέπτες δεν αφήνουν τα λεφτά που άφηναν παλιότερα σε καφέ και πωλητήρια, ενώ έχει πέσει μεγάλο μαχαίρι στις κρατικές επιχορηγήσεις παγκοσμίως, τα μουσεία αναγκάζονται και γίνονται πιο «κοινωνικά» και ανοίγουν έναντι αδράς αμοιβής εκτός ωραρίου και για γεγονότα «αταίριαστα» µε την καθιερωμένη τους εικόνα.

Έτσι, µε 1.000 ευρώ µπορεί να περάσει κάποιος µια νύχτα στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Βερολίνου. Αν διαθέσει από 5.000 έως 25.000 ευρώ µπορεί να διοργανώσει πάρτι γενεθλίων ή δείπνο ανάμεσα στα αριστουργήµατα της Αναγέννησης στην Γκαλερία Μποργκέζε της Ρώµης ή στο Εθνικό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της πόλης, ενώ στα μουσείο της Σάντα Τζούλια στην Μπρέσκια όπου εκτίθεται η διαχρονική ιστορία της πόλης, µε 300 ευρώ μπορεί κάποιος να τελέσει τον γάμο του.

Όλα αυτά όμως συμβαίνουν στο εξωτερικό.

Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης τα μουσεία δεν φαίνεται να έχουν µπει στο κλίμα και κατά συνέπεια δεν υπάρχει ανάλογος σχεδιασμός για την εξεύρεση εναλλακτικών μεθόδων που θα αποφέρουν έσοδα (…)

«Όταν έχουμε κατακρίνει τόσο σφοδρά το Βρετανικό Μουσείο που έδινε δεξιώσεις στην αίθουσα των Γλυπτών του Παρθενώνα, είναι δυνατόν να επιτρέψουμε στα ελληνικά μουσεία να κάνουν κάτι αντίστοιχο; Άλλωστε οι μουσειακοί χώροι δεν είναι ούτε εγκοιµητήρια ούτε εστιατόρια. Είναι πολύ εύκολο µια αδέξια κίνηση να προκαλέσει µη αναστρέψιµη βλάβη σε ένα έργο τέχνης, είτε πρόκειται για αρχαίο αντικείµενο είτε για σύγχρονο», τονίζει η γενική γραµµατέας του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού Λίνα Μενδώνη.

(από τον τύπο)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να γραφεί η περίληψη του κειμένου (80 – 100 λέξεις)
( Μονάδες 25 )

2. Να αντικαταστήσετε τις παρακάτω λέξεις/εκφράσεις με άλλες συνώνυμες σε περισσότερο επίσημο ύφος: το γούστο, μεγάλη τσέπη, έχει πέσει μεγάλο μαχαίρι, να έχουν µπει στο κλίμα,
( Μονάδες 4)

3. Να γράψετε 3 ομόρριζα είτε απλά , είτε σύνθετα για κάθε λέξη:  έργα, κρίσης, φορές, ωραρίου,  τέχνης.
( Μονάδες 15)

4. Ποιους τρόπους και ποια μέσα πειθούς χρησιμοποιεί η συγγραφέας στην τρίτη παράγραφο; ( Έτσι… τον γάμο του). Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας .
( Μονάδες 4)


5 «Είναι πολύ εύκολο µια αδέξια κίνηση να προκαλέσει µη αναστρέψιµη βλάβη σε ένα έργο τέχνης, είτε πρόκειται για αρχαίο αντικείµενο είτε για σύγχρονο» . Να σχολιάσετε την παραπάνω φράση σε μια παράγραφο χρησιμοποιώντας ως μέθοδο ανάπτυξης το αίτιο – αποτέλεσμα.  

( Μονάδες 12)

6.Σε αίθουσα μουσείου της περιοχής σας προγραμματίζεται μια επίδειξη μόδας από μεγάλη εμπορική εταιρεία. Εκπροσωπώντας το  δεκαπενταμελές του σχολείου σας να ετοιμάσετε μια ανοιχτή  επιστολή για τον τύπο παρουσιάζοντας τη θέση των μαθητών του Λυκείου, η οποία μπορεί να είναι ή θετική ή αρνητική για την παραχώρηση του χώρου στην εταιρεία , αρκεί να είναι τεκμηριωμένη με τα κατάλληλα επιχειρήματα. Στην επιχειρηματολογία σας μπορείτε να λάβετε υπόψη την ιστορία του τόπου, τα οικονομικά οφέλη, την προβολή της περιοχής κτλ. ( Το θέμα είναι βασισμένο σε παρόμοια άσκηση του σχολικού βιβλίου , σελ. 175 )

(Μονάδες 40)

ΜΟΝΑΞΙΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΤΗΤΑ

Πότε προλάβαμε να γίνουμε τόσο μονόχνοτοι;

(Διασκευή)

Μαρία Αθανασίου 

Μεγάλωσα σε χωριό, όπως και πολλοί από εσάς. Σε ένα από αυτά τα χωριά όπου οι γειτόνισσες μιλούσαν η μία στην άλλη από το μπαλκόνι ή την αυλή τους, που το μεσημέρι πήγαιναν ένα πιάτο φαγητό «απέναντι» ή «δίπλα», ώστε στα τραπέζια όλων να συναντηθούν οι μυρωδιές που στη διάρκεια του πρωινού πλημμύριζαν τη γειτονιά. Η πόρτα του σπιτιού μας έκλεινε μόνο για να αφήσει έξω το κρύο, τη βροχή, τον αέρα. Έμενε ανοιχτή, όχι φυσικά γιατί τότε δεν υπήρχαν κλέφτες (ναι, κάποιοι θα σκεφτείτε και μετανάστες), αλλά επειδή όλοι ήταν ευπρόσδεκτοι στο «κονάκι» μας, όπως και σε όλα τα σπίτια των γειτόνων και συγχωριανών. Το ίδιο, μαθαίνω, συνέβαινε και σε πολλές γειτονιές της Αθήνας και ανάλογες αναμνήσεις από την παιδική τους ηλικία ομορφαίνουν τις θύμησες πολλών φίλων. Και σήμερα; Τι συμβαίνει σήμερα;

Οι συνθήκες ζωής, ναι, άλλαξαν. Η ανασφάλεια και ο φόβος για μια παράνομη εισβολή στο σπίτι μας είναι δικαιολογημένα από τα στοιχεία της εγκληματικότητας, εξ ου και όλες οι πόρτες είναι πια βαριές και διπλο-τριπλοκλειδωμένες. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Το σπίτι, από χώρος συγκέντρωσης της οικογένειας, των συγγενών, των φίλων, των γειτόνων, έχει μετατραπεί σε ένα οχυρό της ιδιωτικότητάς μας. Ακούω ανθρώπους να αναφέρονται στο σπίτι τους περίπου με τη μυστικότητα που θα περίμενε κανείς να εμπνεύσει ένα... άβατο. Απρόσιτο, απροσπέλαστο, ιερό καταφύγιο, προστατευμένο από τα αδιάκριτα βλέμματα, τις «μιαρές» ανάσες και τη θορυβώδη παρουσία των άλλων, έχει ήδη γίνει ή πορεύεται να γίνει το σπίτι μας. Ίσως είναι μια ανάγκη και αυτό, με δεδομένες τις συνθήκες της καθημερινότητας, όπου τον ρυθμό δίνουν το άγχος, η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια, οι βίαιες παρεμβάσεις και η ανατροπή όλων των δεδομένων. Είναι εκατομμύρια οι άνθρωποι που αισθάνονται εκτεθειμένοι και απροστάτευτοι «εκεί έξω» και ίσως είναι απλώς λογικό να αναζητούν προστασία και ασφάλεια μέσα στο «βασίλειο» του διαμερίσματός τους. Όταν δεν μπορούν ή έστω δυσκολεύονται να ελέγξουν οτιδήποτε άλλο, μάλλον δεν είναι τόσο περίεργο που προσπαθούν να περιφρουρήσουν τα ενδότερα του οίκου τους.

Τις τελευταίες δεκαετίες, τα φιλόξενα σπιτάκια των απλών ανθρώπων έγιναν ακόμα και σαν έκφραση «μπανάλ» και αντικαταστάθηκαν από τις κομψές μονοκατοικίες ή τα στιλάτα διαμερίσματα των «ανερχόμενων» – από τη θέση του υπαλλήλου σε αυτήν του προϊσταμένου, από την ομάδα των χαμηλόμισθων στους υψηλόμισθους, από το κέντρο στα βόρεια προάστια. Κάπως έτσι φτάσαμε η πόρτα του σπιτιού μας να είναι το όριο και το μέτρο της φιλοξενίας, της διάθεσης για συντροφικότητα και της φιλίας μας. Αναλογιστείτε πόσους ανθρώπους ξέρετε που δεν ανοίγουν ποτέ το σπίτι τους, δεν μοιράζονται το τραπέζι τους, τον καναπέ, το μπαλκόνι, τον κήπο τους και τους άλλους που θα ενοχληθούν αν εμφανιστείτε στην εξώπορτά τους απρόσκλητοι ή χωρίς να έχετε ενημερώσει. Σκεφτείτε ποια ήταν η τελευταία φορά που εσείς οι ίδιοι αισθανθήκατε άνετα να χτυπήσετε το κουδούνι του φίλου ή του γείτονα αυθόρμητα, για να μοιραστείτε το κέικ που μόλις ξεφουρνίσατε ή να πιείτε ένα κρασί με τα μεζεδάκια που υπάρχουν στο ψυγείο.

Και επειδή όλοι τη δικαιολογία την έχουμε έτοιμη, όχι, δεν είναι που είναι τα σπίτια μας ακατάστατα, δεν είναι που είναι τα πιάτα άπλυτα και τα ρούχα ασιδέρωτα, δεν είναι που δεν προλάβαμε να μαγειρέψουμε, δεν είναι που δεν έχουμε κουράγιο να μαζέψουμε το χάος μετά την επίσκεψη. Είναι που ιδιωτεύοντας ξεμάθαμε να μοιραζόμαστε. Είναι που, θέλοντας να προφυλάξουμε τον εαυτό μας και την οικογένειά μας από την «απειλή» των άλλων, φυλακιστήκαμε σε χρυσό κλουβί. Είναι που, θέλοντας να μοιάζει το σπίτι μας με σελίδα καταλόγου επίπλων, το αποστειρώσαμε και σίγησε η ψυχή του. Είναι που, αποφασίζοντας να είμαστε προστατευμένοι, ξεχάσαμε να είμαστε φίλοι. ■

(Από τον τύπο)

Ασκήσεις

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (90-110 λέξεις).
Μονάδες 25

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, σύμφωνα με το κείμενο, τις παρακάτω προτάσεις γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος:

α. Η πόρτα του σπιτιού μας παλιότερα έκλεινε μόνο για να αφήσει έξω τους κλέφτες.
β. Η πόρτα του σπιτιού μας παλιότερα έμενε ανοιχτή γιατί τότε δεν υπήρχαν μετανάστες.

 γ. Τα στοιχεία της εγκληματικότητας σήμερα εν μέρει δικαιολογούν την  ανασφάλεια και τον φόβο για μια παράνομη εισβολή στο σπίτι μας.

δ. Πολλοί άνθρωποι σήμερα ενοχλούνται αν εμφανιστείτε στην εξώπορτά τους απρόσκλητοι ή χωρίς να έχετε ενημερώσει.

ε.   Σήμερα διστάζουμε να ανοίξουμε την πόρτα μας σε φίλους φοβούμενοι μήπως χαρακτηρίσουν  τα σπίτια μας ακατάστατα.
Μονάδες 10

Β2. α) Με ποιον τρόπο συνδέεται η πρώτη με τη δεύτερη παράγραφο του κειμένου.  Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 2

β) Ποια νοηματική σχέση εκφράζουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις (με έντονη γραφή στο κείμενο): αλλά (1η παράγραφος)  Όταν (2η παράγραφος) όμως (2η παράγραφος) για τούτο (5η παράγραφος) δηλαδή (6η παράγραφος)

Μονάδες 3

Β3. α) Να ξαναγράψετε τις ακόλουθες προτάσεις του κειμένου, αντικαθιστώντας τις υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες συνώνυμες, χωρίς να αλλάζει το νόημα:
-     αλλά επειδή όλοι ήταν ευπρόσδεκτοι στο «κονάκι» μας.
-     και ανάλογες αναμνήσεις από την παιδική τους ηλικία ομορφαίνουν τις θύμησες πολλών φίλων.
-     και ίσως είναι απλώς λογικό να αναζητούν προστασία
-     που προσπαθούν να περιφρουρήσουν τα ενδότερα του οίκου τους..
-     η πόρτα του σπιτιού μας να είναι το όριο και το μέτρο της φιλοξενίας.

Μονάδες 5

β) Με το δεύτερο συνθετικό των παρακάτω λέξεων να φτιάξετε νέες σύνθετες λέξεις χρησιμοποιώντας το ως πρώτο ή δεύτερο συνθετικό: συνέβαινε, ανάλογες, παράνομη, μετατραπεί, χαμηλόμισθων.

Μονάδες 5

Β4. α) Γιατί συγγραφέας του κειμένου έβαλε τις παρακάτω λέξεις σε εισαγωγικά;

 «απέναντι», «βασίλειο», «μπανάλ».

Μονάδες 3

β) (ναι, κάποιοι θα σκεφτείτε και μετανάστες) 1η παράγραφος : Να δικαιολογήσετε τη χρήση παρενθέσεων.
Μονάδες 2

Β5.   α) «Απρόσιτο, απροσπέλαστο, ιερό καταφύγιο, προστατευμένο από τα αδιάκριτα βλέμματα, τις «μιαρές» ανάσες και τη θορυβώδη παρουσία των άλλων, έχει ήδη γίνει ή πορεύεται να γίνει το σπίτι μας.»   (3η   παράγραφος) Τι επιτυγχάνει ο συγγραφέας με το ασύνδετο σχήμα;
Μονάδες 2

β) Να εντοπίσετε στο κείμενο τρία παραδείγματα μεταφορικής χρήσης της γλώσσας

Μονάδες 3

Γ1. Γράφετε ένα άρθρο για την εφημερίδα του σχολείου σας 500-600 λέξεων στο οποίο εστιάζετε σε δύο άξονες:
α) στους λόγους για τους οποίους  ο σημερινός άνθρωπος κλείνεται όλο και περισσότερο στον εαυτό του β) στα υποκατάστατα της κοινωνικής ζωής στα οποία συνήθως καταφεύγει καταφεύγει προκειμένου να καλύψει το κενό που του δημιουργεί η απομόνωσή του.
Μονάδες 40