«Επιστήμονες για να κάνουν τη "βρώμικη δουλειά" βρίσκεις πάντα στην πιάτσα. Όλα τα καθεστώτα κι όλες οι χώρες έχουν τέτοιους. Ακόμη και ο ΟΗΕ».

Απόσπασμα από συνέντευξη του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστου Ζερεφού



(από σελίδα εκπαιδευτικού στο διδίκτυο
http://users.sch.gr/symfo/sholio/ekthesi/c_likiu/c07d.epistimones.htm )



Ίσως σήμερα η επιστήμη φτάνει τα όρια της μαγείας. Πολλοί πιστεύουν ότι τα πάντα μπορούν να διορθωθούν από την επιστήμη.



Δυστυχώς δεν υπάρχουν μαγικά ραβδιά. Και η επιστήμη μαθαίνει από τα λάθη της. Για παράδειγμα, στο θέμα του όζοντος. Μετά τον πόλεμο φτιάχτηκε ένα αέριο που είχε «μαγικές» ιδιότητες: το φρέον και τα συγγενή του. Χρησιμοποιείτο στη βιομηχανία της ψύξης, σαν προωθητικό αέριο στα σπρέυ και σε πολλές άλλες χρήσεις. Επειδή όμως τα αέρια αυτής της οικογένειας είναι αδρανή, πηγαίνουν ψηλά στην ατμόσφαιρα, στο στρώμα του όζοντος και το καταστρέφουν. Εκατομμύρια τόνοι από αυτό το αέριο εκλύθηκαν στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα τη ραγδαία αραίωση του στρώματος του όζοντος. Εκείνα τα χρόνια καταστρέψαμε τόσο όζον όσο η Φύση έφτιαξε σε 3 δισεκατομμύρια χρόνια. Τότε όμως δεν το γνωρίζαμε... Από το '90 που αυτά τα αέρια απαγορεύτηκαν, το στρώμα του όζοντος έχει δείξει δείγματα σταθεροποίησης. Μπορούμε λοιπόν -αν θέλουμε- να διορθώσουμε τα πράγματα. Σε αυτήν την ιστορία όμως υπάρχει και μια άλλη πλευρά που δείχνει πως συμβαίνουν ορισμένα πράγματα. Οι ενώσεις αυτές λέγονται χλωροφθοράνθρακες. Είναι, δηλαδή, ενώσεις χλωρίου, φθορίου και άνθρακα. Αν στην παρασκευή αυτών των ενώσεων είχε χρησιμοποιηθεί βρώμιο αντί χλωρίου, θα φτιαχνόταν ένα αέριο με καλύτερες ιδιότητες για τη βιομηχανία, αλλά και με τρομερές συνέπειες για τον όζον: Θα το είχε καταστρέψει μέσα σε μια δεκαετία. Γιατί δεν χρησιμοποιήθηκε βρώμιο; Ίσως γιατί ήταν πιο ακριβό.





Ένας επιστήμονας είναι υπεύθυνος για τις ανακαλύψεις του;



Ασφαλώς, η ευθύνη του επιστήμονα είναι μεγάλη. Αν ανακαλύψει κάτι που μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα θα πρέπει, αν θέλει, να το θέσει υπ' όψιν της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, αλλά ταυτόχρονα είτε να βρει το αντίδοτο είτε να εξαφανίσει την ανακάλυψή του. Ο επιστήμονας δεν είναι κάποιο μυθικό ον που υπάρχει μακριά από τον άλλον κόσμο, είναι κομμάτι του πληθυσμού του πλανήτη. Δεν μπορεί λοιπόν να συμπεριφέρεται αλαζονικά απέναντι στη ζωή. Πρέπει να είσαι ανθρωπιστής για να είσαι καλός επιστήμονας. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς κοιμούνται το βράδυ οι άνθρωποι που εργάζονται στη βιομηχανία των όπλων. Δυστυχώς, επειδή αυτά τα πράγματα είναι απόρρητα, οι άνθρωποι αυτοί συχνά είναι αόρατοι. Όμως, εκτός από αυτούς που ασχολούνται με τόσο καταστροφικά προγράμματα, υπάρχουν και οι άλλοι που αποκρύπτουν πράγματα ή μειώνουν την αξία ενός γεγονότος, όπως έγινε στο Τσερνομπίλ Αν δεν μετρούσαν τη ραδιενέργεια οι Σουηδοί και οι Φιλανδοί, δεν θα το είχε πάρει χαμπάρι κανείς. Επιστήμονες για να κάνουν τη «βρώμικη δουλειά» βρίσκει κανείς πάντα στην πιάτσα. Όλα τα καθεστώτα και όλες οι χώρες έχουν τέτοιους επιστήμονες - ακόμη και ο ΟΗΕ. Έχω βρεθεί σε τραπέζι που κάποιος, πολύ γνωστός, είπε ότι δεν μπορούμε να το ανακοινώσουμε αυτό, (είχε βρει κάτι) γιατί δεν θέλουμε να στενοχωρηθεί καμία χώρα-μέλος του ΟΗΕ. Αυτό τα λέει όλα.