Άγχος : Μορφές, συμπτώματα, αίτια

Το άγχος είναι ένα διάχυτο, δυσάρεστο, συχνά ασαφές συναίσθημα που εκδηλώνεται με φόβο, ένταση και ανησυχία και που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα (ταχυκαρδία, καρδιακή αρρυθμία, πεπτικές εσωτερικές διαταραχές, ξηροστομία, ωχρότητα, τρόμος, κεφαλαλγία, κ.α.). Η λέξη προέρχεται από το ρήμα άγχω που σημαίνει σφίγγω, πνίγω
Όταν όμως μιλάμε για άγχος πρέπει να κάνουμε διάκριση ανάμεσα στο φυσιολογικό και το παθολογικό άγχος.
Το πρώτο, το φυσιολογικό άγχος, είναι μία υγιής, φυσιολογική αντίδραση που συμβαίνει σε ανησυχητικές καταστάσεις ή σε στιγμές πραγματικού κινδύνου ή απειλής. Αυτό το άγχος είναι κάτι σαν "σινιάλο" που προειδοποιεί για έναν επερχόμενο κίνδυνο.Ο μέτριος βαθμός άγχους στην πραγματικότητα, βελτιώνει την απόδοση του ανθρώπου σε δύσκολες στιγμές και αποτελεί δημιουργικό και κινητοποιητικό παράγοντα για τη ζωή. Το άγχος, όταν βρίσκεται στα φυσιολογικά του όρια, αποτελεί μηχανισμό εγρήγορσης και ετοιμότητας, που δεν αφήνει το άτομο να περιπέσει σε παθητι¬κότητα, αδράνεια και εφησυχασμό. Συντελεί στην οργάνωση και κινητοποίηση των δυνάμεων για το ξεπέρασμα των δυσκολιών.
Στην περίπτωση όμως που ξεπερνάει τα φυσιολογικά του όρια από μηχανισμός ετοιμότητας και εγρήγορσης μεταβάλλεται σε μηχανισμό αποσύνθεσης των δυνάμεων. Καταντά νόσος ψυχική, που βασανίζει ακατάπαυτα το άτομο και το καθιστά άτολμο και ανίκανο να οργανώσει και αξιοποιήσει τις ενυπάρχουσες δυνάμεις του. Το παθολογικό άγχος συμβαίνει σε στιγμές που δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ή συνεχίζεται για πολύ ακόμα μετά την παρέλευση του παράγοντα που το προκαλεί. Το παθολογικό άγχος είναι πέρα από τη φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού στο stress, ή στις καθημερινές δυσκολίες που αντιμετωπίζει το άτομο και είναι πιο έντονο, πιο συχνό ή πιο επίμονο από εκείνο που γενικά θεωρείται ως φυσιολογικό.
Αυτό το παθολογικό άγχος εκφράζεται με δύο κατηγορίες συμπτωμάτων: τα συναισθηματικά και τα σωματικά συμπτώματα.
Πολλές είναι οι λέξεις που περιγράφουν με λεπτές αποχρώσεις τα συναισθηματικά ή ψυχικά συμπτώματα του άγχους, όπως ανησυχία, εκνευρισμός, δυσφορία, ταραχή, υπερένταση, στενοχώρια, αναστάτωση, αγωνία…
Πολλά και ποικίλα είναι όμως και τα σωματικά συμπτώματα του παθολογικού άγχους όπως ταχυπαλμίες, τρεμούλα, πονοκέφαλος, πόνος ή πλάκωμα στο στήθος, κόμπος στο λαιμό, δύσπνοια...
Τα αίτια που προκαλούν άγχος είναι συνήθως επαγγελματικά ( όπως ο φόβος της ανεργίας, οι ανέφικτοι υλικοί στόχοι που συχνά θέτει ο σύγχρονος άνθρωπος, οι ρευστές οικονομικές καταστά¬σεις, το κυνήγι του κέρδους…) ή ψυχολογικά (όπως η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα, ή η ανησυχία για την επιτυχή ή μη έκβαση στόχων, αλλά και οι διάφορες συναισθηματικές καταστάσεις, που φορτίζουν ψυχικά το άτομο) . Στα πνευματικά αίτια μπορούν να συμπεριληφθούν η έλλειψη πνευματικών ενδιαφερόντων και στόχων, η απουσία ιδανικών, αλλά και οι προ¬λήψεις και οι δεισιδαιμονίες που ακόμη και σήμερα χειραγωγούν αρκετούς ανθρώπους. Επηρεάζουν επίσης τα κοινωνικά αίτια όπως οι συνθήκες ζωής στις μεγαλουπόλεις ο συνωστισμός ,η κυκλοφοριακή συμφόρηση , ο γρήγορος ρυθμός ζωής ,το ανταγωνιστικό πνεύμα . Η γρήγορη ανάπτυξη της τεχνολογίας επίσης, ο αυτοματισμός και η εξειδίκευση που οδηγούν στην πλήξη και την ανία και στερούν από το άτομο τη χαρά της ατομικής δημιουργίας και τη δυνατότητα λήψης πρωτοβουλιών. Η έλλειψη επικοινωνίας θεωρείται επιβαρυντικός παράγοντας όπως και το ότι από τη σύγχρονη ζωή χάθηκε η φιλία, επικρατεί τραγική μοναξιά και η απομόνωση.
(από τον τύπο-διασκευή)