Καρδίαν καθαρά...
Του ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΣΤΕΦΑΝΑΔΗ, καθηγητή Καρδιολογίας, διευθυντή Α' Καρδιολογικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, «Ιπποκράτειο» ΓΝΑ, προέδρου Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, e-mail: chstefan@med.uoa.gr
«Ας πέσει το αίμα των αθώων που δεν θα βοηθηθούν σε εκείνους που δεν προχωρούν την έρευνα ενώ έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν»
............................................................................................................................................................
Στο παρελθόν, πριν η ιατρική κοινότητα ευαισθητοποιηθεί γύρω από την ηθική της έρευνας, διεξήχθησαν μελέτες που αποτελούν πραγματικά ντροπή για την ανθρωπότητα. Αποκορύφωμα ήταν οι μελέτες που διενεργήθηκαν κατά την περίοδο της ναζιστικής κατοχής σε κρατουμένους των στρατοπέδων συγκέντρωσης, όπου η ανθρώπινη ζωή δεν είχε καμιά αξία. Τώρα πια, όμως, είναι απολύτως κατανοητό ότι οι ερευνητικές προσπάθειες πρέπει να γίνονται με συγκεκριμένους κανόνες
......................................................................................................................................................
Τίθεται, όμως, ακόμα ένα ερώτημα. Εστω ότι έγιναν όλα σύμφωνα με όλους του κανόνες ηθικής και δεοντολογίας, είναι εξασφαλισμένη η εγκυρότητα της ερευνητικής δουλειάς; Πόσες φορές, ιδιαίτερα θεραπευτικές αγωγές (φάρμακα ή συσκευές) δεν έδειξαν αρχικά καλά αποτελέσματα στις μελέτες, αλλά όταν εφαρμόστηκαν ευρέως αποδείχτηκε ότι ήταν επιβλαβείς και τελικά αποσύρθηκαν; Αυτό, δυστυχώς, μπορεί να συμβεί και τα αίτια είναι πολλά. Είναι η πίεση από τις εταιρείες που επενδύουν πολλά χρήματα για ερευνητικούς σκοπούς και θέλουν να τα πάρουν πίσω, είναι η πίεση των ασθενών για την εφαρμογή νέων διαγνωστικών και θεραπευτικών εφαρμογών, είναι ακόμα και η ενδογενής ανάγκη των ιατρών για πρωτοπορία και πρόοδο. Και για να γίνουν τα πράγματα ακόμη πιο πολύπλοκα τίθεται και ένα δεύτερο ερώτημα. Υπάρχει αποδεκτή αποτυχία, αλλά παρ' όλα αυτά να επιτρέπεται η συνέχιση της προσπάθειας; Παράδειγμα, ο πρώτος ασθενής που υποβλήθηκε σε αορτοστεφανιαία παράκαμψη (μπάι-πας) κατέληξε λίγες ώρες μετά, εν τούτοις η προσπάθεια δεν σταμάτησε. Εκτοτε, όμως, το μπάι-πας έσωσε και συνεχίζει να σώζει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, γεγονός που δεν θα ήταν εφικτό αν οι ερευνητές είχαν αποθαρρυνθεί από τις πρώτες αποτυχημένες απόπειρες. Πόση, λοιπόν, πρωτοπορία και πρόοδος; Ποιο είναι το όριο, ειδικά όταν το τίμημα το πληρώνει ο ασθενής;
Τα ερωτήματα είναι πολλά. Δεν υπάρχουν, όμως, εύκολες απαντήσεις και πολύ περισσότερο δεν μπορούμε να ανακόψουμε την εξέλιξη. Αυτό που μπορούμε για την ώρα να κάνουμε είναι να τηρούμε απόλυτα τους κανόνες ηθικής και δεοντολογίας και να ενημερώνουμε λεπτομερώς και επακριβώς τους ασθενείς μας.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 16/12/2008
