ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

(σελ.221-222 του σχολικού βιβλίου )

(Λόγοι πολιτικών, διατάγματα, προκηρύξεις, διαφημίσεις, άρθρα σε εφημερίδες, νομοθεσίες κτλ. , καθώς και κάθε λόγος στον οποίο υποκρύπτονται εξουσιαστικές τάσεις. )

Γλώσσα με έντονο (ή λανθάνοντα ) διατακτικό χαρακτήρα .

Ελλειπτικές προτάσεις, δογματισμός, απόλυτες θέσεις, αυταπόδεικτες αλήθειες

Κυριαρχία ονοματικού λόγου, γιατί ο ρηματικός και κάθε άλλος παραστατικός λόγος οδηγεί τον αναγνώστη στη σκέψη.

Λεκτικοί συμβολισμοί που καλλιεργούν την αοριστία, τη γενικότητα , την ασάφεια, την ταυτολογία, τη μυστικοπάθεια, τον ημικαταληπτό λόγο.

Μεγαληγορία, στόμφος, πομπώδες ύφος.

Γλώσσα φθοράς και διαφθοράς, ξύλινη, αποστεωμένη, μουσειακή χωρίς επικοινωνιακό χαρακτήρα.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

(σελ. 68 - 69 και 76 του σχολικού βιβλίου)

Στο μαθητή μου Γιώργο Π. που εντόπισε την παράλειψη

1. Λογική επιχειρηματολογία.

2. Έντονη συναισθηματική φόρτιση .

3. Ρητορεία. ( π.χ. Χρήση λέξεων με μεταφορική σημασία, ρητορικών εκφράσεων που εκφράζουν υπόσχεση, ηθική δέσμευση κτλ. )

4.Επειδή ο πολιτικός λόγος συνδέεται με την εξουσία , ορισμένες φορές στοχεύει στην παραπλάνηση ή τον εκφοβισμό του ακροατηρίου ώστε να εξασφαλιστεί η άκριτη αποδοχή από το δέκτη.

Στις περιπτώσεις αυτές η αποδεικτική ισχύς των επιχειρημάτων αντικαθίσταται από αυταπόδεικτες έννοιες με τέτοια ηθική διάσταση ( «έθνος», «λαός», «εθνική σωτηρία», «πατρίδα» κτλ.) που εμποδίζουν το λογικό έλεγχο και παγιδεύουν το δέκτη. ‘Όταν ο πολιτικός λόγος παίρνει αυτή τη μορφή, με τη παραποίηση των εννοιών και τη στρέβλωση των αξιών γίνεται προπαγάνδα.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

(σελ.84 και 188 του σχολικού βιβλίου)

Στο μαθητή μου Γιώργο Π. που εντόπισε την παράλειψη

1.Ο επιστημονικός λόγος είναι λόγος περιγραφικός, ερμηνευτικός, αποδεικτικός. Έχει στόχο , φυσικά , να πείσει.

2.Οφείλει να είναι απρόσωπος και αντικειμενικός. Ο συγγραφέας ενός κειμένου που ανήκει στον επιστημονικό λόγο αναφέρεται στη βιβλιογραφία που χρησιμοποιεί παραπέμποντας στις σχετικές έρευνες , αλλά κρατά κριτική στάση σε αυτές του τις αναφορές και εκφράζει τις επιφυλάξεις του, όπου κρίνει ότι το θέμα χρειάζεται περαιτέρω έρευνα.

3.Επικρατεί η λογική χρήση της γλώσσας (επίκληση στη λογική) και όχι η συγκινησιακή. Οι απόψεις τεκμηριώνονται προσεκτικά με έγκυρα επιστημονικά δεδομένα .

4.Η σαφήνεια και η ακρίβεια στη διατύπωση είναι ζητούμενα στον επιστημονικό λόγο. Συχνά ο συγγραφέας χρησιμοποιεί πολύ προσεκτικά λέξεις ή εκφράσεις με τις οποίες δηλώνει με ακρίβεια τη στάση του απέναντι στο θέμα που θίγει ( π.χ. « ασφαλώς » , « να αντιμετωπιστούν περισσότερο ως διερευνητικά » κ.τ.λ. )

5.Η αυστηρή λογική οργάνωση χαρακτηρίζει γενικά ένα επιστημονικό κείμενο. Είναι ευδιάκριτα τα βασικά μέρη του κειμένου (πρόλογος, κύριο μέρος , επίλογος ). Εύκολα μπορεί κανείς στα επιστημονικά κείμενα να διακρίνει τις νοηματικές ενότητες οι οποίες συνήθως προεξαγγέλλονται στην αρχή του κειμένου.

6. Συνήθως περιλαμβάνει ειδικές λέξεις (ειδικό λεξιλόγιο )