«Οι γάτες του Άη Νικόλα»

( Κριτική στο σύγχρονο πολιτικό λόγο)

 

 

 

της Άννας Φραγκουδάκη

   Στην ευρωπαϊκή εποχή μας απουσιάζει δραματικά στην ελληνική κοινωνία ο διάλογος και η διαπάλη των ιδεών. Η υπεράσπιση πολιτικών θέσεων δεν γίνεται με επιχειρήματα και τεκμήρια. Στη θέση του πολιτικού λόγου που απευθύνεται στην κρίση των πολιτών και επιχειρηματολογεί, ευρύτατα κυριαρχεί ένας λόγος που απευθύνεται στο συναίσθημα, συνθηματολογεί, μετατρέπει τον πολιτικό συλλογισμό σε ηθική κατηγορία και καταγγέλλει ηθικά τους πολιτικούς του αντιπάλους. Με άλλα λόγια καταπατάει την αρχή της ελευθερίας του λόγου, μετατρέποντας την πολιτική κριτική σε ηθική καταγγελία.

   Ο πολιτικός λόγος άρα που κυριαρχεί στην ελληνική κοινωνία καλλιεργεί αντιλήψεις βλαβερές και επικίνδυνες γιατί είναι αντίθετες με τη δημοκρατία. Η ηθική καταδίκη στη θέση της πολιτικής κριτικής είναι βασικό χαρακτηριστικό του λόγου των φασισμών. Η ναζιστική εξουσία έκανε τη μεγαλύτερη κατάχρηση αυτού του είδους λόγου, συστηματικά μετατρέποντας την πολιτική κριτική σε ηθική αγανάκτηση. Δεν άσκησε ποτέ κριτική στους πολιτικούς της αντιπάλους, αλλά χρησιμοποίησε εναντίον τους τη συκοφαντία συνοδευόμενη από την ηθική καταγγελία, πράγμα που άνοιξε τον δρόμο στη φυσική τους εξόντωση.
  Μέσα στην κρίση των ιδεών που κυριαρχεί βλάπτεται βαθύτατα η κοινωνία από τη συλλήβδην ηθική καταγγελία όλων ανεξαιρέτως των εκπροσώπων του Κοινοβουλίου. Αυτόκλητοι ρήτορες κάθε είδους κάνουν κατάχρηση των αξιών έθνος, πατρίδα, πατριωτισμός και με την ηθική σπίλωση των πολιτικών τους αντιπάλων κερδίζουν ακροατήρια. Η ηθική διάσταση εμποδίζει τους πολίτες να καταλάβουν πόσες ανοησίες περιέχει αυτή η «πατριωτική» ρητορεία και πόσες θέσεις βλαβερές για την εθνική αυτοεικόνα και επικίνδυνες για τα εθνικά συμφέροντα.

   Η εθνικοφροσύνη άκριτα και αυτόματα μετατρέπει την ορθολογική αντιμετώπιση των εθνικών ζητημάτων σε σατανικό προϊόν του Βεελζεβούλ, καθώς η όποια ανόητη είτε επικίνδυνη πολιτική θέση για το έθνος ή την πατρίδα προβάλλεται σαν θρησκευτική δοξασία που αντιμάχεται την «προδοσία». Ετσι ο κάθε ρήτορας «πατριώτης» εύκολα βλάπτει τα εθνικά συμφέροντα και ναρκοθετεί τη δημοκρατία. Στη δημοκρατική και ευρωπαϊκή εποχή μας, «γενιές φαρμάκι», όπως λέει ο Σεφέρης στιςΓάτες του Άη Νικόλα, ακόμα σήμερα ποτίζει ο αυταρχισμός και η ιδεολογική βία.
Πηγή: Εφημερίδα Τα Νέα

 Το ποίημα στο οποίο αναφέρεται η Άννα Φραγκουδάκη. Το ακρωτήρι και το μοναστήρι του Αϊ Νικόλα των γάτων βρίσκεται στην Κύπρο.

 Οι γάτες τ’ Αϊ-Νικόλα 
Σεφέρης Γιώργος

 Τον δ’ άνευ λύρας όμως υμνωδεί
θρήνον Ερινύος
αυτοδίδακτος έσωθεν
θυμός, ου το παν έχων
ελπίδος φίλον θράσος.
ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ, 990 επ.





 «Φαίνεται ο Κάβο-Γάτα...», μου είπε ο καπετάνιος
δείχνοντας ένα χαμηλό γιαλό μέσα στο πούσι
τ’ άδειο ακρογιάλι ανήμερα Χριστούγεννα,
«... και κατά τον Πουνέντε αλάργα το κύμα γέννησε την Αφροδίτη·
λένε τον τόπο Πέτρα του Ρωμιού.
Τρία καρτίνια αριστερά!»
Είχε τα μάτια της Σαλώμης η γάτα που έχασα τον άλλο χρόνο
κι ο Ραμαζάν πώς κοίταζε κατάματα το θάνατο,
μέρες ολόκληρες μέσα στο χιόνι της Ανατολής
στον παγωμένον ήλιο
κατάματα μέρες ολόκληρες ο μικρός εφέστιος θεός.
Μη σταθείς ταξιδιώτη.
«Τρία καρτίνια αριστερά» μουρμούρισε ο τιμονιέρης.

...ίσως ο φίλος μου να κοντοστέκουνταν,
ξέμπαρκος τώρα
κλειστός σ’ ένα μικρό σπίτι με εικόνες
γυρεύοντας παράθυρα πίσω απ’ τα κάδρα.
Χτύπησε η καμπάνα του καραβιού
σαν τη μονέδα πολιτείας που χάθηκε
κι ήρθε να ζωντανέψει πέφτοντας
αλλοτινές ελεημοσύνες.

«Παράξενο», ξανάειπε ο καπετάνιος.
«Τούτη η καμπάνα ―μέρα που είναι―
μου θύμισε την άλλη εκείνη, τη μοναστηρίσια.
Διηγότανε την ιστορία ένας καλόγερος
ένας μισότρελος, ένας ονειροπόλος.

»Τον καιρό της μεγάλης στέγνιας,
―σαράντα χρόνια αναβροχιά―
ρημάχτηκε όλο το νησί·
πέθαινε ο κόσμος και γεννιούνταν φίδια.
Μιλιούνια φίδια τούτο τ’ ακρωτήρι,
χοντρά σαν το ποδάρι ανθρώπου
και φαρμακερά.
Το μοναστήρι τ’ Αϊ-Νικόλα τό ειχαν τότε
Αγιοβασιλείτες καλογέροι
κι ούτε μπορούσαν να δουλέψουν τα χωράφια
κι ούτε να βγάλουν τα κοπάδια στη βοσκή·
τους έσωσαν οι γάτες που αναθρέφαν.
Την κάθε αυγή χτυπούσε μια καμπάνα
και ξεκινούσαν τσούρμο για τη μάχη.
Όλη μέρα χτυπιούνταν ώς την ώρα
που σήμαιναν το βραδινό ταγίνι.
Απόδειπνα πάλι η καμπάνα
και βγαίναν για τον πόλεμο της νύχτας.
Ήτανε θαύμα να τις βλέπεις, λένε,
άλλη κουτσή, κι άλλη στραβή, την άλλη
χωρίς μύτη, χωρίς αυτί, προβιά κουρέλι.
Έτσι με τέσσερεις καμπάνες την ημέρα
πέρασαν μήνες, χρόνια, καιροί κι άλλοι καιροί.
Άγρια πεισματικές και πάντα λαβωμένες
ξολόθρεψαν τα φίδια μα στο τέλος
χαθήκανε· δεν άντεξαν τόσο φαρμάκι.
Ωσάν καράβι καταποντισμένο
τίποτε δεν αφήσαν στον αφρό
μήτε νιαούρισμα, μήτε καμπάνα.
Γραμμή!
            Τι να σου κάνουν οι ταλαίπωρες
παλεύοντας και πίνοντας μέρα και νύχτα
το αίμα το φαρμακερό των ερπετών.
Αιώνες φαρμάκι· γενιές φαρμάκι».
«Γραμμή!» αντιλάλησε αδιάφορος ο τιμονιέρης.


Τετάρτη, 5 Φεβρουαρίου 1969
Το ποίημα  βρήκα στη σελίδα  "Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού"

Ρήτορας με ένα κλικ!

Παίζοντας και συλλέγοντας (μεταξύ μας ...ψιλοκλέβοντας) εικόνες κείμενα και  πίνακες από το διαδίκτυο έφταξα αυτό το power point για αφόρμηση στο σχετικό μάθημα. Το ανεβάζω , απλώς , σαν ιδέα για τους συναδέλφους.

αντίγραφο από πολιτικός λόγος from giouli

Η «Ασύμμετρη Απειλή» του Πολιτικού Λόγου

Οι γλωσσικοί εμβολιασμοί του πολιτικού

λόγου με όρους που προέρχονται από τα ειδικά

λεξιλόγια των επιστημών δεν έχουν πάντα ως

αποτέλεσμα την σαφήνεια. Αντιθέτως μάλιστα,

δημιουργούν συνθήκες που απειλούν τελικά την

ίδια την ελευθερία του πολίτη

Η γλώσσα, το σημαντικότερο ίσως κεφάλαιο στην ιστορία της ανθρώπινης εξέλιξης, επέτρεψε στον άνθρωπο να αποδεσμευτεί από τους περιορισμούς του ζωικού κόσμου και να θέσει τις βάσεις του πολιτισμού του.1 Η ομιλία ως μέσο επικοινωνίας αποτελεί ένα ανεκτίμητο όσο και παντοδύναμο εργαλείο, το οποίο η πολιτική τέχνη2 ανέκαθεν αξιοποιούσε (με τη ρητορική, τη δημαγωγία κτλ.), με στόχο να πείσει, να ενώσει, αλλά και να φοβίσει (τους διαφωνούντες και τους εχθρούς3). Η ρητορική τέχνη που ανέπτυξαν οι σοφιστές αποτελεί κλασικό τέτοιο παράδειγμα.4

Προκειμένου όμως να εμμείνει στους στόχους του και να διατηρήσει την δυναμική του, ο πολιτικός λόγος χρειάζεται συνεχώς νέους γλωσσικούς εμβολιασμούς. Μια λέξη ή φράση, που αποσπάται από τον συνήθη εννοιολογικό της ορίζοντα και τάσσεται στην υπηρεσία της πολιτικής, συχνά αρκεί. Κάποιες άλλες φορές, όμως, ο στρατευμένος όρος ενδύεται το περίβλημα της επιστημονικής σοβαρότητας (αντικειμενικότητας), καθώς η πολιτική γλώσσα εμπλουτίζεται, δανειζόμενη από το ειδικό λεξιλόγιο της γλώσσας των επιστημών. Τα δάνεια αυτά από το χώρο της επιστήμης έρχονται, για να προσθέσουν στην πολιτική, να προσδιορίσουν την ίδια την πολιτική σκηνή μιας χώρας, και συχνά χαρακτηρίζουν μια ολόκληρη εποχή. Ο «αποτρεπτικός πόλεμος», οι «παράπλευρες απώλειες», οι «ασύμμετρες απειλές», τα «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας», η «τρομοκρατία» αποτελούν μερικά μόνο σύγχρονα παραδείγματα πρόσληψης από την πολιτική όρων από την στρατιωτική επιστήμη και το διεθνές δίκαιο.

Το ειδικό επιστημονικό λεξιλόγιο, όμως, φαίνεται πως αξιοποιείται από τον πολιτικό λόγο περισσότερο για να συσκοτίσει, προσδίδοντας μια επίπλαστη αίσθηση ακρίβειας σε έναν αυθαίρετο πολλές φορές πολιτικό λόγο. Αποτελεί το τελευταίο ίσως καταφύγιο των πολιτικών, την τελευταία ελπίδα της πολιτικής να εξηγήσει, να δικαιολογήσει, αλλά και να καλύψει το έλλειμμά της, αφού η πρόσληψη του νέου δεν υπηρετεί συχνά την αρετή που οφείλει να διακρίνει τον πολιτικό λόγο σ’ ένα δεοντολογικό επίπεδο.

Παραθεωρείται, δηλαδή, στην εποχή μας το γεγονός πως ο πολιτικός λόγος σε μια δημοκρατική κοινωνία, που πράγματι λειτουργεί δημοκρατικά, οφείλει πρωτίστως να διακρίνεται από σαφήνεια, καθώς η κύρια αποστολή του στα πλαίσια ενός δημόσιου διαλόγου είναι να αποσαφηνίζει και να εξηγεί.5 Διαφορετικά ο πολιτικός λόγος γίνεται ολοκληρωτικός, με μοναδικό στόχο να επιβάλλει εξουσιαστικά τη βούληση τού πολιτικού που τον αρθρώνει.

Είναι ακριβώς αυτός ο δάνειος επιστημονικός λόγος που δεν συμβάλλει επαρκώς στην αποσαφήνιση του πολιτικού λόγου, αφού η επιστημονική γλώσσα δεν γίνεται πάντοτε εύκολα καταληπτή, επειδή χρησιμοποιεί λέξεις με διαφορετική από την καθομιλουμένη σημασία, λέξεις ακόμη απηρχαιωμένες ή τεχνικές. Οι πολίτες αγωνίζονται να συλλάβουν το σημασιολογικό ορίζοντα που ανοίγεται εμπρός τους και όχι σπάνια νιώθουν αδύναμοι μπροστά στο άγνωστο που αδυνατούν να φωτίσουν με τις «μη ειδικές» γνώσεις τους.6 Έτσι, ο πολίτης δεν πείθεται πια από τον ίδιο τον πολιτικό λόγο, αλλά από την αυθεντική δύναμη του δάνειου επιστημονικού λόγου, επειδή ακριβώς με δυσκολία τον κατανοεί πλήρως.

Η πολιτική γλώσσα φαίνεται έτσι να ξεχνά πως σαφήνεια σημαίνει να διατυπώνω με συντομία, αλλά και με πληρότητα, τα ουσιώδη χαρακτηριστικά και το περιεχόμενο ενός φαινομένου, μιας σχέσης, μιας έννοιας ή μιας λέξης, τα χαρακτηριστικά που διακρίνουν το οριζόμενο από κάθε άλλο διαφορετικό ή συγγενές και πως υπό αυτές τις προϋποθέσεις η αοριστία του πολιτικού λεξιλογίου χρειάζεται πάντοτε εξειδίκευση.7 Ο πολίτης δεν κατανοεί το περιεχόμενο του

πολιτικού λόγου αλλά εντυπωσιάζεται από τον επιστημονικό μανδύα, από μια επιστημονικότητα στην οποία έχει εμπιστοσύνη. Σε μια εποχή αποθέωσης της τεχνολογίας και των επιστημών το ειδικό λεξιλόγιο του επιστημονικού κόσμου αποτελεί στον επικοινωνιακό κόσμο της πολιτικής ένα πρώτης τάξης εργαλείο, το οποίο επιστρατεύεται, για να διασώσει την περιθωριοποιημένη, και συχνά παρωχημένη, πολιτική γλώσσα, νοηματοδοτώντας την με νέους τρόπους, εν πολλοίς όμως χωρίς να γίνεται καταληπτή.

Στην πράξη ο πολιτικός λόγος με το διατακτικό του χαρακτήρα καλλιεργεί τελικά, όπως επισημαίνει κι ο Χρ. Τσολάκης, την αοριστία, τη γενικότητα, την ασάφεια, την ταυτολογία, τη μυστικοπάθεια, τον ημικαταληπτό λόγο. Έντεχνα, αλλά σταθερά, επιδιώκει τη δημιουργία αποστάσεων και χάσματος ανάμεσα στον πολιτικό (που είναι «σοφός», «παντογνώστης», «παντοδύναμος», «άνθρωπος σπάνιας ποιότητας» κτλ.) και στον δέκτη, ο οποίος πρέπει να αισθάνεται ασήμαντος, κατώτερος και γι’ αυτό εξαρτημένος από τον πομπό.

Συνεπεία των παραπάνω, το ακατάληπτο και η αοριστία του πολιτικού λόγου γεννούν το φόβο,

την ανασφάλεια και τελικώς απειλούν την ελευθερία του πολίτη. Την στιγμή που η καθημερινή γλώσσα εμπλουτίζεται και το ειδικό επιστημονικό λεξιλόγιο της πολιτικής γλώσσας εισβάλλει στην καθημερινή μας ζωή, η απειλή του αγνώστου δεν πρέπει να μας τρομάζει, γιατί, αν η απειλή και ο φόβος αποτελούν στοιχεία που η πολιτική πάντα αξιοποιούσε, το περιεχόμενο των απειλών, ωστόσο, αποδεικνυόταν πολλές φορές «κενό».

Η πολιτική γλώσσα που επιτάσσει, υπεραπλουστεύει και κατηγοριοποιεί μπορεί να είναι μια ακόμη μορφή λεκτικής βίας ή «ασύμμετρης απειλής» για τον πολίτη, ωστόσο η σταθερή προσήλωση στις αρχές της δημοκρατίας, το αγωνιστικό πνεύμα και η αναζήτηση της αρετής ως στόχου ζωής μπορούν να διατηρήσουν την ελπίδα πως στο τέλος ο Αννίβας θα χαθεί!8 «Με το δίκιο μαζί μου, δεν τρομάζω στη φοβέρα σου αυτή, κι ούτε στη βία τη δική σου ποτέ θα υποκύψω».9

Υποσημειώσεις

1. Σχετικά με την διαμάχη για την προέλευση της γλώσσας βλ. Σταμάτη Ν. Αλαχιώτη, «Πως γεννήθηκε η Γλώσσα», (Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2003) Το Βήμα σ. Η06.

2. «Η λέξη [πολιτική] είναι δισήμαντη, αφού αφ’ ενός σημαίνει σύνολο αρχών και κανόνων, που αναφέρονται στην αναζήτηση των ορθών σκοπών του κράτους και των κατάλληλων μέσων για την επίτευξη τους (οπότε η πολιτική εμφανίζεται ως θεωρία), και αφ’ ετέρου σημαίνει, στο σύνολό τους, τις πράξεις εκείνες, που αποβλέπουν στην διαμόρφωση ή τουλάχιστον στον επηρεασμό των κρατικών δραστηριοτήτων στα πλαίσια ενός συγκεκριμένου κράτους (οπότε η πολιτική δεν νοείται ως θεωρία, αλλά ως πρακτική)»,

Ιωάννου Π. Αραβαντινού, ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ, (Αθήνα: έκδοση Αντ. Ν. Σάκκουλα), (2η έκδ., 1983) σ. 32-33. Βλ. και Πλάτων, ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ, (Αθήνα: Εκδόσεις Δαίδαλος

Ι. Ζαχαρόπουλος), 29 Βιβλιοθήκη Αρχαίων Συγγραφέων (1955), στ. 305Ε (Ξένος).

3. Πρβλ. την ενδιαφέρουσα ανάπτυξη της έννοιας του Πολιτικού μέσα από την διάκριση των εννοιών Φίλος και Εχθρός (που εκλαμβάνονται όχι ως απλά σύμβολα, αλλά με το συγκεκριμένο

υπαρξιακό τους νόημα) στον Καρλ Σμιττ, Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ, (Αθήνα: εκδόσεις Κριτική), (1988), σ. 45 επ.

4. W. Windelband – H. Heimsoeth, ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2001, τ. Α, σελ. 80 επ.

5. Την αρετή της σαφήνειας προβάλλει και ο Ευριπίδης: «σοφόν τό σαφές, οὐ μή τό ασαφές» Ευριπίδης, ΟΡΕΣΤΗΣ, 397 (Μενέλαος).

6. Το πεδίο των πιθανών ερμηνειών (και συνακόλουθα η δυσκολία κατανόησης του πολιτικού λόγου) διευρύνεται ακόμη περισσότερο αν λάβουμε υπόψη τις παρατηρήσεις της επιστήμης της

σημειωτικής, όμως κάτι τέτοιο εκφεύγει των ορίων του παρόντος άρθρου. Ενδεικτικά βλ. Ουμπέρτο Έκο, ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ, (Αθήνα: Εκδόσεις «Γνώση»), (2η έκδ., 1993), σ. 22 επ.

7. Επιχείρημα (κατ’ αναλογία) από την πάγια νομολογία του Αρείου Πάγου που θέλει οι αόριστες νομικές έννοιες να εξειδικεύονται πάντα.

8. Το 211 π.Χ., στο όγδοο έτος του Β΄ Καρχηδονιακού πολέμου, ο Αννίβας εμφανίζεται μπροστά στα τείχη της Ρώμης. Ο πανικός των κατοίκων της Ρώμης αποτυπώθηκε στην κραυγή: «Hannibal

ad portas (= Ο Αννίβας προ των πυλών)» [Κικέρων, De finibus bonorum et malorum (45), IV, 9]. Τα τείχη όμως δεν έπεσαν ποτέ και σύντομα ο Αννίβας αναγκάστηκε να αποσυρθεί.

9. «Ξύν τῷ δικαίῳ τόν σόν οὐ τάρβῶ φόβον. Ἀλλ᾿ οὐδέ τοι σῇ χειρί πείθομαι τό δρᾶν». Σοφοκλής, Φιλοκτήτης (409), 1.251 (Νεοπτόλεμος) (μτφρ.: Ι.Ν. Γρυπάρης, Εστία).

Πηγή : intellectum  

Ο πολιτικός λόγος ως κονσέρβα

17/12/2010

του Γιώργου Λακόπουλου 

Κάποτε οι πολιτικοί ήταν… πολιτικοί. Δηλαδή ήταν άνθρωποι που εξέθεταν τον εαυτό τους στο δημόσιο χώρο, με τις πράξεις και με το λόγο τους. Ήταν οι δικές τους πράξεις – έκαναν αυτό που οι ίδιοι πίστευαν. Και ήταν ο δικός τους λόγος - μιλούσαν με βάση τις πεποιθήσεις τους. Αυτοί οι πολιτικοί μπορεί να ήταν καλοί ή κακοί, αλλά πάντως ήταν αυθεντικοί. Ήξερες με ποιόν είχες να κάνεις. Αυτό που έβλεπες απ’ έξω, αυτό ήταν και από μέσα
Σήμερα αυτό το είδος πολίτικου σπανίζει. Οι πράξεις των περισσότερων πολιτικών - δυστυχώς ιδίως των νέων- υπαγορεύονται από ειδικούς, από συμβούλους, από “image makers”. Ακόμη και βουλευτές τρίτης κατηγορίας καταφεύγουν σε τέτοιου είδους «υποστήριξη». Οπότε οι πράξεις τους δεν τους ανήκουν, δεν είναι προϊόν δίκης τους επιλογής. Κατασκευάζονται με κριτήρια πολιτικού μάρκετινγκ. Όταν δεν υπαγορεύονται από τους χορηγούς τους

Το πιο θλιβερό είναι ο λόγος των περισσότερων σύγχρονων πολιτικών. Δεν υπάρχει στην ουσία. Διαβάζουν ένα χαρτί που κάποιοι άλλοι έγραψαν για αυτούς. Σε πολλές περιπτώσεις αν τους ρωτήσεις δυο μέρες αργότερα τι ακριβώς είπαν δεν ξέρουν. Απαγγέλουν ομιλίες που γράφτηκαν επίσης με κριτήρια πολίτικου μάρκετινγκ. Κάθε λέξη και κάθε φράση είναι ζυγισμένη και υπολογισμένη με κριτήρια δημοσίων σχέσεων. Και πάντως δεν είναι δική τους. Οι ίδιοι δεν μπορούν να τα γράψουν, αλλά ούτε καν τα διαβάσουν μερικές φορές. Πάρε του το χειρόγραφο και θα δούμε τι θα λέει. Παρ’ όλα αυτά σε μερικές περιπτώσεις τους εκδίδουν και σε βιβλία- τρομάρα τους
Στην περίπτωση των πολιτικών αρχηγών ο δάνειος λόγος είναι μόνιμο φαινόμενο. Οι άνθρωποι που κάνουν κουμάντο στη ζωή μας, δεν κάνουν κουμάντο στο λόγο τους. Προσλαμβάνουν «λογογράφους» συνεργάζονται με επικοινωνιολόγους και αναγιγνώσκουν κείμενα με τα οποία δεν έχουν καμιά σχέση- άλλοι τα έγραψαν. Πάντως έχει πλάκα στη συνέχεια όταν η τρέχουσα δημοσιογραφία αναλύει περισπούδαστα, τι ήθελε να πει ο ποιητής. Μακάρι να ήξερε και ο ίδιος τις ήθελε να πει
Έτσι γίνεται η πολιτική σήμερα. Αλλά δεν ήταν πάντα έτσι. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται ότι στη Βουλή δεν επιτρέπονταν να μιλήσει ο βουλευτής με χειρόγραφο. Όποιος κατάργησε αυτόν τον κανόνα, έπληξε τον κοινοβουλευτισμό- ή τουλάχιστον μαχαίρωσε το είδος του πολίτικου που ανέβαινε στο βήμα και χαιρόσουν να τον ακούς, ή δεν ανέβαινε καθόλου. Στα πρακτικά της Βουλής υπάρχουν αριστουργήματα λόγου και ρητορικής τέχνης. Και από το βήμα της πέρασαν μεγάλες μορφές με ατομική καλλιέργεια και εξαιρετική πνευματική συγκρότηση. Τώρα εκεί που κρεμάγανε οι κλέφτες τα άρματα κρεμούν οι γύφτοι τα νταούλια

Για να γίνεις πολιτικός έπρεπε να έχεις και το χάρισμα του λόγου. Άρα έπρεπε να είσαι καταρτισμένος, εγγράμματος, μορφωμένος άνθρωπος. Σήμερα αρκεί να παπαγαλίζεις. Ο πολιτικός λόγος έγινε κονσέρβα. Αυτό στην πραγματικότητα είναι εξαπάτηση. Εμφανίζεται ο πολιτικός σαν κάτι που δεν είναι. Μοστράρει ιδέες και σκέψεις που δεν είναι δικές του. Η ρητορική του είναι “play back”. Αυτή η φτιασιδωμένη εικόνα τραβάει στη πολιτική όλο και χαμηλότερου επιπέδου πρόσωπα. Άνθρωποι που επειδή δεν είναι ικανοί να κάνουν κάτι άλλο γίνονται πολιτικοί. Κατ’ απονομή , όχι κατ’ αξίαν. Και με βάση ένα “project” που φυσικά κάποιος πληρώνει. Γιατί όλα αυτά κοστίζουν. Άρα υπάρχει και ένα ζήτημα ηθικής, αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα πλέον

Για να είμαστε δίκαιοι πάντως για να επιβιώσουν αυτοί οι πολιτικοί, βάζει το χέρι της και η κοινωνία. Γιατί εικόνα της είναι και της μοιάζουν
Πηγή Protagon