Ίση μεταχείριση στην απασχόληση και το επάγγελμα
Πηγή:http://europa.eu/scadplus/leg/el/cha/c10823.htm
| Η οδηγία δημιουργεί ένα γενικό πλαίσιο ώστε να εξασφαλιστεί ο σεβασμός της ίσης μεταχείρισης των προσώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ανεξάρτητα από φυλετική ή εθνική καταγωγή, θρησκεία ή πεποιθήσεις, ενδεχόμενη αναπηρία, ηλικία ή γενετήσιο προσανατολισμό, σε ό,τι αφορά την πρόσβαση σε μια θέση απασχόλησης ή σε ένα επάγγελμα, την προαγωγή, την επαγγελματική κατάρτιση, τις εργασιακές συνθήκες και τους όρους απασχόλησης και της ιδιότητας του μέλους ορισμένων οργάνων. |
|---|
ΠΡΑΞΗ
Οδηγία 2000/78/ΕΚ, της 27ης Νοεμβρίου 2000, περί διαμόρφωσης γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και το επάγγελμα.
ΣΥΝΟΨΗ
Η καταπολέμηση των διακρίσεων αποτελεί σημαντική πρόκληση για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πράγματι, η Ένωση βασίζεται στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ευκαιριών καθώς και του κράτους δικαίου. Κατά συνέπεια, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την καταπολέμηση όλων των διακρίσεων, ιδιαιτέρως εκείνων που αφορούν την απασχόληση και την αγορά εργασίας.
Η απασχόληση και το επάγγελμα αποτελούν ουσιαστικά στοιχεία για τη διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης για όλους και συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην πλήρη συμμετοχή στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή. Διαπιστώνονται ωστόσο πολλές περιπτώσεις διακρίσεων στην αγορά εργασίας.
Το άρθρο 13 της συνθήκης ΕΚ, που θεσπίστηκε με τη συνθήκη του Άμστερνταμ, παρέχει ειδικές εξουσίες στην Κοινότητα για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού.
Τα κράτη μέλη απαγορεύουν τις διακρίσεις σε ό,τι αφορά την απασχόληση και το επάγγελμα. Ωστόσο το πεδίο εφαρμογής της, το περιεχόμενο και η δυνατότητα εκτέλεσης της ποικίλλουν σημαντικά. Η παρούσα οδηγία αποσκοπεί συνεπώς στον καθορισμό ενός ελάχιστου γενικού πλαισίου στον τομέα αυτό.
Πεδίο εφαρμογής
Η παρούσα οδηγία αφορά τους ακόλουθους τομείς:
- τους όρους πρόσβασης σε μισθωτή απασχόληση ή ελεύθερο επάγγελμα, συμπεριλαμβανομένης της προαγωγής·
- την επαγγελματική κατάρτιση·
- τις εργασιακές συνθήκες και τους όρους απασχόλησης (συμπεριλαμβανομένων των όρων αμοιβής και απόλυσης)·
- την ιδιότητα του μέλους και την ενεργό συμμετοχή σε οργάνωση εργαζομένων ή εργοδοτών ή σε οποιαδήποτε άλλη επαγγελματική οργάνωση.
Ισχύει τόσο για το δημόσιο τομέα όσο και για τον ιδιωτικό, συμπεριλαμβανομένου τους δημόσιους οργανισμούς καθώς και για μία αμειβόμενη ή για εθελοντική εργασία
Η έννοια των διακρίσεων
Η πρόταση οδηγίας αποσκοπεί στο να συμπεριλάβει τόσο την άμεση διάκριση (διαφορετική μεταχείριση λόγω συγκεκριμένου χαρακτηριστικού) όσο και στην έμμεση διάκριση (μια εκ πρώτης όψεως ουδέτερη ρύθμιση, κριτήριο ή πρακτική που είναι όμως ικανή να έχει δυσμενή επίδραση σε ένα ή περισσότερα συγκεκριμένα πρόσωπα). Η παρενόχληση που δημιουργεί εχθρικό περιβάλλον θεωρείται διάκριση. Προβλέπεται εύλογη μέριμνα για να εξασφαλιστεί η αρχή της ίσης μεταχείρισης για τα άτομα με ειδικές ανάγκες περιορίζοντάς την σε περιπτώσεις που δεν προκαλούν αδικαιολόγητες δυσκολίες.
Περιπτώσεις επιτρεπόμενων διαφορών στη μεταχείριση
- Ουσιαστική επαγγελματική απαίτηση
Σε ορισμένες περιπτώσεις η διαφορετική μεταχείριση μπορεί να αιτιολογείται όταν η φύση της θέσης ή οι συνθήκες με τις οποίες ασκείται η δραστηριότητα το δικαιολογούν.
- Διαφορετική μεταχείριση λόγω ηλικίας
Τέτοιου είδους διαφορές στη μεταχείριση γίνονται αποδεκτές όταν δικαιολογούνται αντικειμενικά, είναι πρόσφορες και αναγκαίες για την επίτευξη των θεμιτών σκοπών της αγοράς εργασίας (διασφάλιση της προστασίας των νέων ή των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας, καθορισμός απαιτήσεων σχετικά με τη διάρκεια της επαγγελματικής πείρας κ.λπ.).
- Θετική δράση
Τα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να διατηρούν ή να λαμβάνουν μέτρα με σκοπό την πρόληψη ή τη διόρθωση των υφιστάμενων καταστάσεων λιτότητας (μέτρα για την προώθηση της ενσωμάτωσης των νέων, τη μετάδοση από την επαγγελματική δραστηριότητα στη σύνταξη κλπ.)
Προσφυγές και εφαρμογή του δικαίου
Παρά τη θέσπιση της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών από το κοινοτικό δίκαιο, η εφαρμογής αυτής της αρχής αποδείχθηκε εξαιρετικά δύσκολη στην πράξη. Λαμβανομένου υπόψη αυτών των δυσκολιών, η πρόταση προβλέπει σειρά μηχανισμών για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των δικαιωμάτων που θεσπίζονται σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση των διακρίσεων.
Αυτοί οι μηχανισμοί βασίζονται:
- στη βελτίωση και υπεράσπιση των δικαιωμάτων μέσω της ενίσχυσης της πρόσβασης στη δικαιοσύνη ή στις διαδικασίες συνδιαλλαγής (τόσο ατομικής όσο και παρέχοντας τη δυνατότητα σε οργανώσεις να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα για λογαριασμό ενός θύματος)·
- στη ρύθμιση του βάρους της απόδειξης: αφού διαπιστωθούν τα γεγονότα που επιτρέπουν να θεωρηθεί ότι υπάρχει διάκριση, το βάρος της απόδειξης έχει η υπεράσπιση, σύμφωνα με την οδηγία 97/80 και τη νομολογία του Δικαστηρίου για τις διακρίσεις λόγω φύλου ·
- στην προστασία των θυμάτων διακρίσεων από αντίποινα και ιδίως από απόλυση·
- στη διάδοση επαρκών πληροφοριών σχετικά με τις διατάξεις της οδηγίας, αφού εκδοθεί αυτή, στους οργανισμούς επαγγελματικής κατάρτισης και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, καθώς και στο χώρο εργασίας·.
Ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων είναι πολύ σημαντικός στο θέμα της καταπολέμησης των διακρίσεων. Τα κράτη μέλη πρέπει συνεπώς να λάβουν μέτρα για να ενθαρρύνουν το διάλογο μεταξύ των κοινωνικών εταίρων με σκοπό την προώθηση της ίσης μεταχείρισης μέσω της παρακολούθησης των πρακτικών στο χώρο εργασίας, τη δημιουργία κωδίκων συμπεριφοράς, την ανταλλαγή εμπειριών και ορθών πρακτικών κ.λπ.
Οι εθνικές διατάξεις που συνεπάγονται διακρίσεις πρέπει να καταργηθούν ή να κηρυχθούν άκυρες. Τα κράτη μέλη θα προβλέψουν κυρώσεις για τις περιπτώσεις παράβασης της αρχής ίσης μεταχείρισης.
