Το εθνικό ιδανικό εξακολουθεί να ακμάζει
στον καιρό μας και θα ήταν έσχατη πλάνη και μωρία να παραιτηθούμε εμείς, από
την εθνική μας παράδοση. Και μάλιστα μία παράδοση που είναι η αρχαιότερη της
Ευρώπης, που γαλούχησε και ανάθρεψε άλλους λαούς, Λατίνους και Σλάβους, και
εξακολουθεί να ακτινοβολεί με τούς ανεξάντλητους πνευματικούς θησαυρούς της
πολύ πέρα από τα σύνορά μας.
Η ίδια η πολυμέρειά της, ο πολυσύνθετος
χαρακτήρας της και ο πλούτος των τάσεών της - είτε φτάνει ως εμάς σαν κλασικός
ανθρωπισμός, είτε σαν χριστιανική πηγή έξαρσης και αγάπης, είτε σαν τέχνη, σαν
ήθος, σαν λαϊκός πολιτισμός ή σαν ηρωικό, φιλελεύθερο ξέσπασμα του Εικοσιένα -
της δίνουν μιαν αξία μοναδική, ανυπολόγιστη. Από κει θα αντλήσουμε πνευματικές
δυνάμεις, για να υπάρξουμε και για να προχωρήσουμε, ως λαός ελεύθερος και
ψυχικά αυτοδύναμος, όποιοι κι αν είναι οι δρόμοι πού μας επιφυλάσσει ή Ιστορία.
Πολλά πράγματα αλλάζουν γοργά στη ζωή μας
και περισσότερα ίσως θα αλλάξουν στους καιρούς που έρχονται, αλλά ο Ελληνισμός
πρέπει μέσα μας να διατηρηθεί μ' όλο του το σφρίγος και το φως του, αν δε
θέλουμε να πέσουμε στη διάλυση και την αχρηστία ενός μηδενιστικού
κοσμοπολιτισμού, που ήδη χτυπά την πόρτα μας.
Το να καλλιεργήσουμε την εθνική μας
προσωπικότητα δε σημαίνει πως επιτρέπεται να αρνιόμαστε τυφλά ή να περιφρονούμε
τις προσωπικότητες των άλλων ανθρώπινων ομίλων. Όλα τα έθνη είναι σεβαστά και
όλα έχουν κάτι αγαθό και ωραίο να προσφέρουν στον πολιτισμό. Κανένα έθνος,
εξάλλου, ούτε μεγάλο ή μέγιστο, δεν μπορεί πια να υπάρξει κλεισμένο με
αυταρέσκεια στον εαυτό του και αποστρέφοντας το πρόσωπο από τον υπόλοιπο κόσμο.
Η αλληλεξάρτηση των λαών εντείνεται ολοένα και μαζί αυξάνει κι ή ανάγκη της
ειρηνικής συμβίωσης και συνεργασίας τους.
Είναι καιρός να αρχίσουμε να
συνειδητοποιούμε ότι η ίδια η εθνική μας παράδοση με τα δύο μεγάλα προαιώνια
ρεύματά της, το ανθρωπιστικό και το χριστιανικό, μας κατευθύνει προς ένα
ιδανικό πανανθρώπινης αδελφοσύνης, αν θέλουμε να είμαστε συνεπείς με τα
διδάγματά της και ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Ό,τι είναι λοιπόν σωβινισμός,
μισαλλοδοξία, εθνική προκατάληψη, πρέπει να βγει οριστικά από την ψυχή των νέων
γενεών. - Ας προσπαθήσουμε να μεταδώσουμε στους νέους το όραμα ενός Ελληνισμού
ελευθέρου, φωτεινού και ανθρώπινου, που λυτρώθηκε από τις ψυχώσεις των
περασμένων εποχών και ατενίζει τον κόσμο με αγάπη.
Ο τόπος ωρίμασε αρκετά ώστε μπορούμε πια
να τού πούμε ότι ο φανατισμός - κάθε φανατισμός - δεν είναι αρετή, που να
υπερηφανεύεται κανείς γι' αυτήν, καθώς νομίζουν ακόμα αρκετοί συμπατριώτες μας.
Είναι ψυχική αρρώστια, που πρέπει να την ξεπεράσουμε, για να δώσουμε στην
εθνική μας υπόσταση όλη της την αξία και όλο της το βάθος.
Γιώργος Θεοτοκάς, Η Εθνική μας Παράδοση
, “Πολιτικά Κείμενα”, Ίκαρος, Αθήνα, 1976.
