παιδί και διαφήμιση

Παιδιά και διαφήμιση-Πως να διδάξουμε τα παιδιά να κρίνουν και να διαλέγουν

18.04.08 (από το διαδίκτυο)

Αφορμή, για το σημερινό δημοσίευμα, υπήρξε η διαφήμιση του παιχνιδιού "monopoly", που μεταδίδονταν, τις ημέρες των γιορτών, από την τηλεόραση. Ακούγονταν εκφράσεις όπως "αγόρασε όλα τα ακίνητα", "άφησε τους άλλους χωρίς χρήματα", "κλείσε τους γονείς σου, στη φυλακή" κ.λπ. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. ζήτησε, από τον Υπουργό Ανάπτυξης να απαγορεύσει αυτή τη διαφήμιση. Οι λόγοι της παρέμβασης του ΚΕ.Π.ΚΑ. είναι: Τα μικρά παιδιά, σήμερα, κυριολεκτικά, "μεγαλώνουν με την τηλεόραση". Η "ηλεκτρονική μπέιμπυ σίτερ" του 21ου αιώνα παρουσιάζει, στα παιδιά, μια πληθώρα προϊόντων, για να καταναλώσουν. Οι μικροί τηλεθεατές, με τη σειρά τους, κάνουν τη δουλειά του διαφημιστή, προσπαθώντας να πείσουν γονείς και φίλους να αγοράσουν, να αγοράσουν, να αγοράσουν! Οι διαφημιστές, φυσικά, προσπαθούν, μέσω του παιδιού, να φτάσουν στο πορτοφόλι των γονιών, και όχι μόνο. Οι τεχνικές του μάρκετινγκ προσπαθούν να δημιουργήσουν Καταναλωτές, εφ' όρου ζωής, από μικρή ηλικία. Η διαφήμιση είναι μια επιστήμη, που κύριο σκοπό έχει να χρησιμοποιεί τις αδυναμίες των ανθρώπων, για να αυξήσει την κατανάλωση. Και, επιπλέον, παρουσιάζει μια ψευδή εικόνα της πραγματικότητας, η οποία δε γίνεται πάντα αντιληπτή, από τα παιδιά. Πραγματική επίθεση, με διαφημιστικά μηνύματα, γίνεται, στα παιδιά, κατά τις περιόδους των εορτών και κυρίως τα Χριστούγεννα. Τα ζωηρά χρώματα και τα ευτυχισμένα πρόσωπα, που εμφανίζονται, στις διαφημίσεις, προσελκύουν τα παιδιά, ακόμα κι αν τα διαφημιζόμενα προϊόντα είναι πολύ ακριβά και δεν ταιριάζουν, στην ηλικία τους. Η πληθώρα των παιδικών διαφημίσεων αφορά παιχνίδια και τροφές, με υψηλό ποσοστό ζάχαρης, άλατος ή λιπαρών. Οι διάφοροι ερευνητές ισχυρίζονται ότι τα παιδιά δε μπορούν να καταλάβουν τις τεχνικές της διαφήμισης, έως την ηλικία των 10-12 χρόνων. Γιατί η διαφήμιση είναι επιβλαβής για τα παιδιά: Υποδεικνύει λανθασμένες αξίες: δίνει έμφαση, σε τρόπους ζωής, που βασίζονται, στη στιγμιαία ευχαρίστηση και διαβρώνει την αληθινή αξία της προσπάθειας, της πειθαρχίας, του ενδιαφέροντος και της υπευθυνότητας. Ενθαρρύνει τον παράλογο τρόπο σκέψης: όταν βλέπουμε, καθημερινά, το παράλογο, απορρίπτουμε την ορθολογική, κριτική σκέψη. Προτρέπει στην επιπολαιότητα: ενθαρρύνει τις εγωιστικές τάσεις, ενδυναμώνοντας την επιθυμία, για απόκτηση περισσότερων πραγμάτων. Παρουσιάζει μια εσφαλμένη εικόνα των προσωπικών σχέσεων: Η εκμετάλλευση τόσο του γυναικείου όσο και του αντρικού σώματος, στις διαφημίσεις, συμβάλλει, στην αυξανόμενη αποτυχία των προσωπικών σχέσεων. Δείχνοντας π.χ. ότι η αγάπη εξαρτάται από κάποιο προϊόν (αποσμητικό, σαπούνι, οδοντόκρεμα κ.λπ.) οδηγεί, στην παραπληροφόρηση και στην επικίνδυνη απλοποίηση των σύνθετων διαπροσωπικών σχέσεων. Τι μπορούμε να κάνουμε, ως γονείς: Να εξηγήσουμε, στα παιδιά, τις χρησιμοποιούμενες διαφημιστικές μεθόδους: Να δείξουμε την επίδραση της μουσικής υπόκρουσης, κλείνοντας, τελείως, τον ήχο, στην τηλεόραση. Να δείξουμε πως ο ειδικός φωτισμός και τα κοντινά πλάνα υπερβάλλουν το μέγεθος, και την εμφάνιση του προϊόντος. Γι' αυτό, μερικά παιχνίδια δεν είναι τόσο λαμπερά ή τόσο μεγάλα όσο τα βλέπουμε, στη διαφήμιση. Να εξηγήσουμε, την ψυχολογία του μάρκετινγκ και τι επιδιώκει ο διαφημιστής, με το μήνυμά του: Γιατί ένας όμορφος νέος, που οδηγεί σπορ αυτοκίνητο φορά τζην παντελόνι συγκεκριμένης ακριβής μάρκας; Γιατί ένα όμορφο κορίτσι, που φορά μπικίνι, διαφημίζει ένα πανάκριβο αυτοκίνητο; Να εξηγήσουμε πως πρέπει να αντιλαμβάνεται ο καθένας μας τη φυσική έλξη, τη διασκέδαση, τη φιλία, και ότι οι διαφημιστές χρησιμοποιούν τις επιθυμίες αυτές, για να πουλήσουν τα προϊόντα τους. Να διευκρινίσουμε ότι αυτές οι επιθυμίες είναι φυσιολογικές, αλλά η εντύπωση, που προσπαθούν να μας δημιουργήσουν οι διαφημιστές, ότι αγοράζοντας κάποιο προϊόν ικανοποιούμε αυτές τις επιθυμίες, είναι, εντελώς, λανθασμένη. Να δείξουμε στα παιδιά την αληθινή σημασία των λέξεων: Τα παιδιά έχουν την τάση να πιστεύουν ό,τι βλέπουν: Μια μάρκα προϊόντος είναι η "καλύτερη", η "γλυκύτερη", η "ταχύτερη"... Θα πρέπει να δώσουμε να καταλάβουν τις πραγματικές διαστάσεις των λέξεων, χωρίς υπερβολές. Να μην παρασυρόμαστε, από την επιμονή των παιδιών να τους αγοράσουμε αυτό ή εκείνο το προϊόν, το οποίο, κατά τη γνώμη μας, δε θα ωφελήσει, πραγματικά, τις ανάγκες τους. Το ζήτημα "παιδιά και διαφήμιση" πρέπει να αντιμετωπιστεί, ως ένα ζήτημα ηθικής. Τα παιδιά δεν αποτελούν ένα ώριμο τμήμα της αγοράς. Είναι οι πιο άπειροι, από όλους τους Καταναλωτές, διαθέτουν ελάχιστα, ζητούν περισσότερα. Είναι οι πιο κατάλληλοι, για να επηρεασθούν. Άρα, τα παιδιά θα πρέπει να αναγνωρισθούν, ως ειδική κατηγορία ανθρώπων με δικαιώματα, και όχι ως μικροί ενήλικοι. Για τους λόγους αυτούς, η Ελληνική Νομοθεσία απαγορεύει τη μετάδοση διαφημίσεων, που απευθύνονται, σε παιδιά, από 7:00 μέχρι 22:00, ώστε να προστατευθούν τα παιδιά. Το ΚΕ.Π.ΚΑ. καλεί τους Καταναλωτές να καταγγέλλουν, στο γνωστό τηλέφωνο 2310233333, περιπτώσεις παραβίασης της παραπάνω νομοθεσίας καθώς και περιπτώσεις παιδικών διαφημίσεων, οι οποίες "ξεφεύγουν" από τα όρια ή θίγουν αξίες της κοινωνίας. Καταναλωτικά Βήματα - Τεύχος Δεκεμβρίου 2004

Τελευταία ανανέωση ( 18.04.08 )