Μπορούν να αλλάξουν οι αντιλήψεις; Μπορούν οι νέοι να θυμηθούν την κοινή
πολιτιστική κληρονομιά των λαών της ΕΕ, μέσω της μοναδικής οδού που γεφυρώνει
όλες τις αντιθέσεις; Μέσω της γλώσσας τους; Και μέσω των κοινών της λέξεων;
Η ευρωπαϊκή ιδέα «τρώει ξύλο» καθημερινά από πολιτικούς,
σχολιαστές και δημοσιογράφους. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Η νέα γενιά δεν είναι
σίγουρη. Στηρίζει μεν ένα όραμα κοινού ευρωπαϊκού μέλλοντος για τις χώρες της
ηπείρου μας, αλλά όχι με βεβαιότητα.
Στο μυαλό των νέων, η Ευρωπαϊκή Ενωση
είναι συνδεδεμένη με τη οικονομική κρίση. Με την ανεργία. Την αβεβαιότητα. Οπως
είναι φυσικό, η ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής ενοποίησης είναι γι’ αυτούς, «ένα» με
την ευημερία των πολιτών των χωρών-μελών της. Και κάτι τέτοιο στην Ελλάδα, δεν
συμβαίνει.
Τέσσερις στους δέκα νέους σήμερα…
ψηφίζουν ότι η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρώπη δεν βοηθά την καθημερινότητα
τους.
Αυτό τουλάχιστον δείχνει μεγάλη έρευνα
του προγράμματος Idea που υλοποιεί στη χώρα μας το ελληνικό think tank «Δίκτυο
για την μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και τη Ευρώπη».
Το πρόγραμμα είναι ενταγμένο στο
Erasmus+ Jean Monnet, (το μεγαλύτερο πρόγραμμα «κοινής» πορείας των φοιτητών,
μέσω της κινητικότητας τους στα πανεπιστήμια της ΕΕ). Κινείται δε στην
κατηγορία «σχέδια καινοτομίας», με χρήση παιδαγωγικών εργαλείων/διδακτικού
υλικού, κάτι που για τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ αποτελεί πολιτική αιχμής.
Καθώς η έρευνα που έγινε λοιπόν
προβληματίζει, αναζητήθηκαν λύσεις. Και τι καλύτερο από την δημιουργία ενός
γλωσσικού παιχνιδιού; Ενός παιχνιδιού που μπορεί να ξεκινήσει από το φθινόπωρο
στα σχολεία όλης της χώρας και θα κινείται στη βάση μιας διαπίστωσης: Ολες οι
ευρωπαϊκές γλώσσες γεννήθηκαν στις ρίζες του κοινού ινδο-ευρωπαϊκού δέντρου.
Και στο δέντρο αυτό «φωλιάζουν» πολιτιστικά όλοι οι λαοί της Ευρώπης. Η πορεία
τους είναι κοινή και οι δρόμοι τους στρωμένοι με… λέξεις.
Το πρόγραμμα Idea στοχεύει στην
συγκέντρωση του «θησαυρού» των λέξεων που ενώνουν όλες τις χώρες της ΕΕ (κάτι
που θα γίνει από επιτροπή ακαδημαϊκών υπό τον ομότιμο καθηγητή γλωσσολογίας
Χριστόφορο Χαραλαμπάκη) και τη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού παιχνιδιού με
κουίζ, σταυρόλεξα κ.α. που θα πλαισιωθούν από σειρά εκδηλώσεων.
Κάτι σαν «τράπεζα θεμάτων» δηλαδή για να
ανεβάσουμε λίγο την πίεση όλων εκείνων που «κυνήγησαν» πριν από τρία χρόνια,
μια εκπαιδευτική πολιτική των κυβερνήσεων που προηγήθηκαν του ΣΥΡΙΖΑ.
Μπορούν με αντίστοιχες κινήσεις να
αλλάξουν οι αντιλήψεις; Μπορούν οι νέοι να θυμηθούν την κοινή πολιτιστική
κληρονομιά των λαών της ΕΕ, μέσω της μοναδικής οδού που γεφυρώνει όλες τις
αντιθέσεις; Μέσω της γλώσσας τους; Και μέσω των κοινών της λέξεων;
Οπως προέκυψε από την έρευνα του Idea,
οι νέοι στην Ελλάδα φαίνεται να γνωρίζουν σχετικά ικανοποιητικά τα βασικά
επιτεύγματα της ΕΕ και να αναγνωρίζουν ορισμένα από τα οφέλη από την παρουσία
της Ελλάδος στην Ενωση. Στερούνται όμως ολοκληρωμένης και σε βάθος γνώσης των
αλλαγών που έχει επιφέρει η ΕΕ στη χώρα μας και στη ζωή τους.
«Η έρευνα ανέδειξε όλα τα σημεία επάνω
στα οποία πρέπει να εργαστούμε όλοι περισσότερο, ώστε να αντιληφθούν όλοι οι
πολίτες και περισσότερο οι νέοι την αξία της ευρωπαϊκής ενοποίησης», είπε ο
διευθυντής του Δικτύου Γιάννης Μαστρογεωργίου στην παρουσίαση του προγράμματος.
Και τα λόγια του υποστήριξε ο αναπληρωτής επικεφαλής την Ευρωπαϊκής Επιτροπής
στην Ελλάδα, Αρης Περουλάκης. Και βεβαίως η Αννα Διαμαντοπούλου, που έφερε
κοντά όλους τους ανθρώπους του Δικτύου.
Τι προκύπτει όμως από την έρευνα που
διεξήχθη σε συνεργασία με το MAD TV σε 1.173 νέους ηλικίας 16-25 ετών;
Για παράδειγμα όταν ρωτάς τους νέους «μπορείς
να σκεφτείς τρία πολύ σημαντικά επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης;», ένα
76,38% απαντάει θετικά. Όταν όμως, το πρώτο αυτό ερώτημα συνοδεύεται από το
επόμενο διευκρινιστικό «δες τα παρακάτω και πες μας εάν συμφωνείς πως ισχύουν
στην ΕΕ», σε συντριπτικό ποσοστό που πλησιάζει το 90% οι νέοι αναγνωρίζουν τη
διατήρηση της ειρήνης ως το μεγαλύτερο όφελος από τη συμμετοχή της χώρας μας
στην ΕΕ.
Ταυτόχρονα όμως η πλειοψηφία των νέων
(54%) δεν θεωρεί τη δημιουργία του κοινωνικού κράτους ως σημαντική προσφορά της
ΕΕ.
Αυτό το στοιχείο θα μπορούσε να
χαρακτηρισθεί περισσότερο ως άγνοια παρά ως ευρωσκεπτικισμός;
Οι έρευνες που έχουν γίνει ως σήμερα για
τους νέους σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, τούς εμφανίζουν διστακτικούς
απέναντι στην Ευρώπη, με τους περισσότερους να αισθάνονται λόγω της οικονομικής
κρίσης που μαίνεται στην ήπειρο. Κατά μέσο όρο στην Ευρώπη το ποσοστό αυτό
αγγίζει το 57% με το αντίστοιχο ποσοστό να μεγαλώνει στις χώρες που πλήττονται
από υψηλά ποσοστά ανεργίας στους νέους λόγω της οικονομικής κρίσης.
Στο ερώτημα ποια θεωρούν ως την πιο
σημαντική δράση της ΕΕ οι νέοι Έλληνες που συμμετείχαν στην έρευνας επέλεξαν με
υψηλό ποσοστό (85,9%) την ελευθερία μετακίνησης, εργασίας και σπουδών.
Η «Εγγύηση της Νεολαίας», η ευρωπαϊκή
δράση κατά της ανεργίας των νέων θεωρήθηκε επίσης σημαντική από τους νέους
Ευρωπαίους, η δεύτερη καλύτερη επιλογή, με ποσοστό 85,1%. Η εξασφάλιση
προοδευτικών αξιών και η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων που αποτρέπουν
τις διακρίσεις λόγω φύλου, φυλής, θρησκείας, αναπηρίας ή ηλικίας κατέλαβε την
τρίτη θέση με ποσοστό 82,6%.
Ακολουθεί το κοινό, ισχυρό νόμισμα που
διευκολύνει τις συναλλαγές, με ποσοστό 71,8%. Από την άλλη όμως πλευρά, η
κατάργηση του κόστους περιαγωγής, ένα σημαντικό στοιχείο εξωστρέφειας και
πρωτεύον στοιχείο διευκόλυνσης της επικοινωνίας ανά την Ευρώπη, έρχεται αρκετά
χαμηλά στην κλίμακα των νέων στην Ελλάδα με μόνο το 56,5% να δίνει μεγάλη
σημασία σε αυτό. Τέλος, λιγότερη σημασία δόθηκε στην προστασία των δικαιωμάτων
των καταναλωτών από τις ευρωπαϊκές Συνθήκες.
Το ζήτημα της οικονομικής κρίσης
φαίνεται να διαπνέει όλες τις απαντήσεις των νέων στην έρευνα του μια τάση που
συνάδει εν γένει με τα αποτελέσματα των ερευνών του ευρωβαρόμετρου του 2016 και
2017.
Στην ερώτηση «ποιες είναι οι πιο
σημαντικές προκλήσεις που η Ευρώπη έχει να αντιμετωπίσει;», η ανεργία και η
έλλειψη δυναμικής ανάπτυξης καταλαμβάνουν προεξέχουσα θέση (93,2%).
Η πρόκληση της μετανάστευσης και των
προσφύγων βρίσκονται στη δεύτερη θέση (91,6%) και ακολουθεί η τρομοκρατία
(88,6%). Η έλλειψη ενδιαφέροντος των πολιτών για συμμετοχή στην πολιτική
συγκεντρώνει το 72%, ενώ η άνοδος των ακραίων λαϊκιστικών πολιτικών
συγκεντρώνει το 69,6%. Ως λιγότερο σοβαρή πρόκληση θεωρείται η αύξηση του
ανταγωνισμού από την Ασία και την Αμερική (51,7%).
Όταν φτάνουμε στην ερώτηση «η Ευρώπη
βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Θέλεις να προχωρήσει και να ενδυναμωθεί η
διαδικασία ενοποίησής της;» οι νέοι κάνουν την έκπληξη.
Οι ερωτηθέντες τάσσονται υπέρ της
ευρωπαϊκή ολοκλήρωσης, σε ποσοστό 84%. Όμως, παρατηρείται ένα χάσμα της τάξης
σχεδόν του 23% μεταξύ της στήριξης των νέων Ελλήνων στο ευρωπαϊκό εγχείρημα και
της στήριξης της περαιτέρω ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης από αυτούς.
Στο τελευταίο ερώτημα του «τι θέλετε να
κάνει η Ευρώπη για να φέρει τους νέους πιο κοντά» για άλλη μια φορά φαίνεται
ότι το ζήτημα της οικονομικής κρίσης έχει επηρεάσει τις απαντήσεις των νέων: η
δημιουργία ενός φορέα εύρεσης εργασίας συγκέντρωσε το μεγαλύτερο ποσοστό.
Συγκεκριμένα το 56,6% απάντησε η
δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Γραφείου Εργασίας, το 40% η απλοποίηση και ενίσχυση
των υφιστάμενων προγραμμάτων κινητικότητας, το 27,2% η διδασκαλία ενός κοινού
μαθήματος για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλα τα κράτη μέλη και το 24,7% η επένδυση
σε ενημερωτικές εκστρατείες.
Φαίνεται ότι οι νέοι στην Ελλάδα
επηρεάζονται πραγματικά από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και ότι ένας
από τους βασικούς τους προβληματισμούς είναι να βρουν μια θέση στην αγορά
εργασίας.
Συμπέρασμα: Οι νέοι στην Ελλάδα αλλά και
τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες θέλουν να πιστέψουν. Να πιστέψουν σε ένα κοινό
μέλλον. Σε μια κοινή κατεύθυνση με γνώμονα την ευημερία της κοινωνίας και των
πολιτών της και όχι τα μικροκομματικά συμφέροντα, την συνδικαλιστική «αλήθεια»,
τα πελατειακά κατεστημένα. Να πιστέψουν σε μια κοινή γλώσσα. Είναι θέμα της
νέας γενιάς των πολιτικών που γεννιούνται γύρω μας, να τους το δώσουν…
