ΤΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ
Παρότι οι δύο τελευταίοι αιώνες,
με την έκρηξη της τεχνικής και τον υπερπληθυσμό, λίγο απέχουν από το να
μετατρέψουν τον πλανήτη Γη σε σκουπιδότοπο, ισχύει πάντα η σκέψη ότι η πληθώρα
των απορριμμάτων ισοδυναμεί με τεκμήριο πολιτισμού και ανάπτυξης. Το «γιατί»
είναι πολύ απλό.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, τα ζώα δεν μολύνουν το
περιβάλλον. Είτε φίδια είναι είτε κροκόδειλοι, είτε τετράποδα, παραμένουν
ουσιαστικά εκτός ιστορίας, γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα να εξέλθουν από τον
αιώνιο κύκλο αναπαραγωγής και επιβίωσης. Τα αποδεκατίζει, βέβαια, η φυσική
εξέλιξη, οι κλιματολογικές μεταβολές, ο αγώνας για την επιβίωση και ο άνθρωπος,
δεν έχουμε, όμως, περίπτωση ζωικού είδους που να κινδύνευσε λόγω απορριμμάτων ή
μολύνσεων που το ίδιο προκάλεσε. Η μόλυνση, οι σκουπιδότοποι, τα εκατομμύρια
τόνων βόρβορου1 , παραμένουν καθαρά ανθρώπινο προνόμιο. Γνήσιο γνώρισμα του
πολιτισμού. [...]
Σήμερα, για να περάσει μια πενταμελής
οικογένεια ένα τριήμερο στην εξοχή, αποκλείεται να μην αφήσει πίσω της ένα σωρό
σκουπίδια, δηλαδή ένα πλήθος από τεκμήρια υψηλού πολιτισμού (νάυλον σακούλες,
κουτιά αναψυκτικών, μποτίλιες, πλαστικά, εφημερίδες, κ.λπ.). Αν όπου άνθρωπος
και σκουπίδια, τότε η πόλη τι είναι αν όχι ένα πελώριο εργοστάσιο που δουλεύει
νυχθημερόν παράγοντας αμέτρητους τόνους σκουπιδιών;
Η ευζωία -να ζει κανείς χάρη στη
φύση και σε ασφαλή απόσταση από τη φύση- είναι συνώνυμη με τη μοιραία
δυνατότητα να αφήσει κανείς πίσω του τόνους σκουπιδιών. Μια πρωτόγονη φυλή, για
παράδειγμα, τι σκέψεις να κάνει για χωματερές και υγειονομική ταφή; Ζώντας στη
φύση, χρησιμοποιώντας τα ίδια τα στοιχεία της (νερό, ξύλο, φωτιά, αέρα, πέτρες,
καρπούς), ουσιαστικά ζει αθώα σαν τα ζώα. Αντίθετα, οι προηγμένες -και ως εκ
τούτου ένοχες- κοινωνίες, ό,τι κι αν αγγίξουν είναι τεχνητό, βιομηχανοποιημένο,
κατεργασμένο. Ακόμα και το νερό το πίνουν από πλαστικό μπουκάλι, ακόμα και τη
φωτιά την ανάβουν με ειδικές συσκευές, ακόμα και το φως το απολαμβάνουν με
ειδικές τεχνικές εγκαταστάσεις. Σ’ ένα μοντέρνο σπίτι τα πάντα -έπιπλα, σκεύη,
συσκευές, τρόφιμα, βιβλία, ενδύματα κ.λπ.- είναι υλικά που εξορύχθηκαν από τα
σπλάχνα της φύσης, που δυστυχώς δεν μπορούν εύκολα να επιστραφούν.
Συνεπώς, όποια κι αν είναι η
πένθιμη αίσθηση που γεννά η σκέψη της μολυσμένης θάλασσας, του δηλητηριασμένου
ποταμού, του αποψιλωμένου δάσους, δεν μπορεί να αποσπαστεί από την αίσθηση της
παντοδυναμίας που κατακλύζει τον σύγχρονο άνθρωπο μέσα στον τεχνητό Παράδεισό
του. Η ανθρωπότητα ενδέχεται να πνιγεί μέσα στα σκουπίδια της, αλλά δεν πρέπει
να ξεχνάμε ότι κάθε απόρριμμα και κάθε απόβρασμα είναι υπόλειμμα μιας τεχνικής
προόδου για την οποία η επιστήμη -η υπερηφάνεια του πολιτισμού- έκανε τα
αδύνατα δυνατά…
Κωστή Παπαγιώργη, Υπεραστικά,
Αθήνα 2014, εκδόσεις Καστανιώτη (διασκευή).
1 Βόρβορος: ακάθαρτη λάσπη
ΘΕΜΑΤΑ
Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας
την περίληψη του κειμένου χωρίς δικά σας σχόλια (100 - 120 λέξεις). Μονάδες 25
Β1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που
ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε
κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση συμφωνεί με το νόημα του κειμένου, ή
τη λέξη Λάθος, αν όχι.
α) Υπάρχει η αντίληψη ότι η
πληθώρα των απορριμμάτων συμβαδίζει με την ανάπτυξη.
β) Οι κλιματολογικές μεταβολές ευθύνονται
αποκλειστικά για τον αποδεκατισμό των ζώων.
γ) Υπάρχει ζωικό είδος που
κινδύνευσε λόγω απορριμμάτων, τα οποία το ίδιο παρήγαγε.
δ) Οι πόλεις είναι τεράστια
εργοστάσια παραγωγής σκουπιδιών.
Μονάδες 12
Β2. Η τέταρτη παράγραφος του
κειμένου «Η ευζωία … να επιστραφούν.» αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων. Να
εντοπίσετε και να καταγράψετε δύο (2) από αυτές και να αιτιολογήσετε την
απάντησή σας. Μονάδες 10
Β3. Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμία από
τις παρακάτω λέξεις, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία που έχουν στο κείμενο:
ένοχες, μοντέρνο, πένθιμη, τεχνητό. Μονάδες 8
Β4. «Τα ζώα δεν μολύνουν το
περιβάλλον»:
α) Στην πιο πάνω πρόταση η
σύνταξη είναι ενεργητική ή παθητική; (Μον. 1)
β) Να μετατρέψετε την πιο πάνω
πρόταση στην αντίθετη συντακτική μορφή. (Μον. 4) Μονάδες 5
Γ. Στην εποχή μας η μόλυνση του
περιβάλλοντος έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις. Σ’ ένα άρθρο 400-500 λέξεων
που θα δημοσιευθεί σε σχολική εφημερίδα α) να αναφερθείτε στις αιτίες που
προκαλούν το πρόβλημα και β) να προτείνετε λύσεις που θα βοηθήσουν στην
αντιμετώπισή του. Μονάδες 40
