Το δικαίωμα στην ευθανασία

Oταν ορισμένα ζευγάρια συμβιώνουν μια ζωή, γερνούν και γίνονται σαν τα δύο μισά του ίδιου ατόμου, τότε ένας τρόμος τα καταλαμβάνει. Πώς θα τα βγάλει πέρα ο ένας όταν ο άλλος πεθάνει; Πώς να διανοηθεί να ζήσει μόνος; Κάθε μέρα κοιμούνται και ξυπνούν με το ερώτημα, με τη φοβερή προσμονή του κενού. Αν καταλάβουμε αυτό, θα καταλάβουμε πολλά.

Ο βρετανός μαέστρος σερ Εντουαρντ Ντάουνς και η σύζυγός του Τζόαν, οι οποίοι αποφάσισαν να πεθάνουν ταυτόχρονα σε κλινική υποβοηθούμενης αυτοκτονίας στην Ελβετία, ήταν μαζί 54 ολόκληρα χρόνια- ένας εκπληκτικός γάμος από κάθε άποψη- και η υγεία τους χειροτέρευε συνεχώς. Εκείνον η όραση και η ακοή τον εγκατέλειπαν, ενώ ταλαιπωρούνταν πολύ και από μια επέμβαση στον γοφό. Εκείνη είχε καρκίνο στο τελευταίο στάδιο. Γνώριζαν ότι το τέλος δεν θα αργούσε και ότι η ποιότητα ζωής που ως τότε είχαν απολαύσει είχε αρχίσει να χάνεται.

Προτού βιαστούμε να κρίνουμε τι είναι σωστό και τι λάθος, ας τους αναγνωρίσουμε το δικαίωμα να αποφασίσουν οι ίδιοι για τις ζωές τους, όπως πιθανότατα έκαναν και όλα τα προηγούμενα χρόνια. Ας τους επιτρέψουμε το απόλυτο ηθικό δικαίωμα να επιλέξουν αυτό που για τους ίδιους θεωρούνταν ένας καλός θάνατος: να φύγουν μαζί, έχοντας διαύγεια, γαλήνη και έλεγχο επί των συνθηκών. Εκαναν ευθανασία στον εαυτό τους. Πρόκειται για πράξη ευγενέστερη της αυτοκτονίας.

Το αν εμείς, ως παρατηρητές, θεωρούμε, ή όχι, ότι είχαν «καλό θάνατο», είναι αδιάφορο. Αυτή την επιλογή έκανε το ζευγάρι. Η απόφασή του ήταν γενναία και προσωπική. Υπό αυτήν την έννοια πώς τολμά κανείς να φέρεται τόσο υπεροπτικά ώστε να την αμφισβητεί;

Φυσικά και υπάρχουν σκιές. Η θλίψη, ενδεχομένως, των Ντάουνς οι οποίοι έπρεπε να εγκαταλείψουν το σπίτι τους και να ταξιδέψουν ως την ελβετική κλινική όντας ασθενείς.

Η κλινική Dignitas διαθέτει το πιο μακάβριο πακέτο «διακοπών» στον κόσμο. Αφήστε, δε, και τους λόγους θρησκευτικής φύσεως για να μη διαπράξει κανείς αυτοκτονία. Οσοι σκέφτονται έτσι δεν θα διαβάσουν καν αυτό το κείμενο. Υπάρχει εντεινόμενη ανησυχία σχετικά με την εν λόγω κλινική διότι είναι (και) ιδιωτική εμπορική επιχείρηση. Συνεπώς, λένε κάποιοι, έχει και επιλήψιμα κίνητρα πέραν της καλοσύνης. Αλλά και διότι φοβούνται ότι η διαδικασία της ευθανασίας γίνεται ευρέως αποδεκτή. Ακόμη και σε χώρες όπου είναι παράνομη.

Θα πρέπει να αρχίσουμε να διαχειριζόμαστε το τελευταίο στάδιο της ζωής των ανθρώπων με καλύτερο τρόπο. Αν ήμασταν πιο ώριμοι, όσον αφορά την αντιμετώπιση των επιθυμιών των ηλικιωμένων, θα συζητούσαμε το θέμα και θα καταλαβαίναμε τι σημαίνει ένα καλός θάνατος. Σημαίνει συμβουλευτική θεραπεία από κάποιον ο οποίος καταλαβαίνει τη μοναξιά που διαφαίνεται στον ορίζοντα, και επίσης σημαίνει την αποποινικοποίηση της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας. Η κατάλληλη συμβουλευτική άλλες φορές θα απέτρεπε μιαν αυτοκτονία και άλλες ενδεχομένως, όχι, η απόφαση όμως θα άνηκε στον ενδιαφερόμενο.

Στη σύγχρονη Βρετανία το θλιβερό είναι ότι οι Ντάουνς δεν μπόρεσαν να πεθάνουν μαζί, έχοντας διαύγεια, γαλήνη και έλεγχο επί των συνθηκών, στο σπίτι τους.

© Τhe Τimes, 2009
Πηγή: εφημερίδα το Βήμα