Τετάρτη, Νοεμβρίου 14, 2012

Επιφυλλίδα


ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ: ορισμός από το ΛΕΞΙΚΟ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ (τι μας θυμίζει από τα άλλα είδη κειμένου: ΑΡΘΡΟ, ΔΟΚΙΜΙΟ;): «τύπος γραπτού κειμένου που δημοσιεύεται σε εφημερίδα με περιεχόμενο κατά κύριο λόγο μη ειδησεογραφικό, που αναφέρεται σε θέματα επιστημονικά, εγκυκλοπαιδικά, καλλιτεχνικά, φιλολογικά ή και πολιτικά και γράφεται από πρόσωπο ειδικό στο θέμα». π.χ. φιλολογική επιφυλλίδα


ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ (πληροφοριακό υλικό σχολικού βιβλίου ΕΚΦΡΑΣΗ/ έκθεση Γ΄ Λυκείου σελ. 201): Η επιφυλλίδα είναι ένας τύπος κειμένου που αναφέρεται σε διάφορα θέματα φιλολογικά, επιστημονικά, κοινωνικά, καλλιτεχνικά, πολιτικά (θεματική ποικιλία υπάρχει και στο άρθρο αλλά αυτό συνήθως πραγματεύεται ένα ειδικό επίκαιρο θέμα γενικού ενδιαφέροντος).


ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ:
α] Δημοσιεύεται σε εφημερίδα σε ορισμένη θέση και χωρίζεται συνήθως από την υπόλοιπη ύλη με ολοσέλιδη ή μικρή γραμμή. Στο παρελθόν η θέση αυτή ήταν κατά κανόνα στο κάτω άκρο της σελίδας, αλλά στην εποχή μας η θέση της επιφυλλίδας ποικίλει από εφημερίδα σε εφημερίδα.
β] Ο επιφυλλιδογράφος μπορεί να ξεκινήσει από ένα επίκαιρο θέμα (κοινό στοιχείο με άρθρο), π.χ. η «διαφήμιση» αλλά δεν μένει προσκολλημένος στο επίκαιρο. Προχωρεί σε παρατηρήσεις και σκέψεις διαχρονικού χαρακτήρα και γενικότερου ενδιαφέροντος (αυτό δεν το κάνει ο αρθρογράφος;).
γ] Γι’ αυτό το λόγο επισημαίνεται στο ΛΕΞΙΚΟ του ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ Μ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ του Α.Π.Θ. ότι είναι «κείμενο δοκιμιακού χαρακτήρα» (άρα η επιφυλλίδα είναι πιο κοντά στο δοκίμιο απ’ ότι το άρθρο). Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, πρέπει να τονίσουμε ότι τα όρια ανάμεσα στην επιφυλλίδα και στο άρθρο δεν είναι εντελώς ευδιάκριτα και γι’ αυτό άλλωστε, σύμφωνα με άλλα λεξικά, π.χ. στο ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ του ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗ «η επιφυλλίδα ορίζεται ως «άρθρο δημοσιευμένο στο κάτω άκρο της εφημερίδας που χωρίζεται από την υπόλοιπη ύλη με οριζόντια γραμμή».
δ] Μπορούμε επομένως να πούμε ότι η επιφυλλίδα είναι ένα είδος σύντομου άρθρου. Ο όρος επιφυλλίδα είχε εξάλλου, στο παρελθόν και μια δεύτερη σημασία. Επιφυλλίδα, ονομαζόταν, επίσης και ένα λαϊκό ανάγνωσμα, συνήθως μυθιστόρημα που δημοσιευόταν τμηματικά, σε συνέχειες στην εφημερίδα»


ΣΥΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ: επιφυλλίδα είναι μια ειδική ονομασία για κάποια κείμενα δοκιμιακού χαρακτήρα (συνήθως μικρά) που δημοσιεύονται σε συγκεκριμένη θέση της 1ης σελίδας των εφημερίδων, τα οποία δεν έχουν ευδιάκριτες διαφορές από ένα κοινό άρθρο ή από το δοκίμιο.


ΑΣΚΗΣΗ
Η πιθανή άσκηση στις εξετάσεις θα έχει την εξής μορφή: «το παρακάτω κείμενο είναι επιφυλλίδα. Να αναφέρετε τα χαρακτηριστικά που το εντάσσουν σ’ αυτό το είδος»


Για την απάντηση μπορούμε κατά περίπτωση να χρησιμοποιήσουμε τα παρακάτω:
1] την πιθανή πληροφορία ότι έχει δημοσιευτεί σε εφημερίδα σε συνδυασμό με το θέμα που (… κατά κανόνα) δεν θα έχει ειδησεογραφικό χαρακτήρα
2] το θέμα, που θα το ονομάσουμε χαρακτηρίζοντας το π.χ. φιλολογικό, επιστημονικό, καλλιτεχνικό, κοινωνικό κ.τλ.
3] την πληροφορία (αν υπάρχει) για το συγγραφέα, που δεν θα είναι δημοσιογράφος αλλά ειδικός για το εν λόγω θέμα (π.χ. κριτικός, λογοτέχνης, φιλόλογος, οικονομολόγος κ.λπ.)
4] Στοιχεία από το κείμενο τα οποία να αποδεικνύουν ότι η διαπραγμάτευση του θέματος είναι τέτοια που δίνει στο κείμενο διαχρονικό χαρακτήρα (ακόμα κι αν αφορμάται από ένα επίκαιρο θέμα ή πρόβλημα)


ΕΦΑΡΜΟΓΗ: Να διαβαστεί η επιφυλλίδα ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ (σελίδες 203 και 205 σχολικού βιβλίου) και να βρεθούν στοιχεία που το εντάσσουν το κείμενο στο είδος της επιφυλλίδας
ΠΗΓΗ: Ιστορίες Λέξεων με Αρχή Μέση και Γ΄ Λυκείου
http://ta4mx.blogspot.gr/2010/04/blog-post_19.html

θέματα

Δημοφιλείς αναρτήσεις