Η πολιτειότητα είναι η ιδιότητα του να
είναι κάποιος πολίτης. Η Ενεργός Πολιτειότητα προϋποθέτει την ενημέρωση
για τα κοινά, τη γνώση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων που έχει το
άτομο ως πολίτης, την έκφραση των απόψεών του, την απαίτηση για διαφάνεια
και δικαιοσύνη, την ενεργό συμμετοχή στις κοινωνικές διεργασίες. Η έννοια του Ενεργού Πολίτη αναφέρεται συνήθως
στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων του στο δημόσιο χώρο και στην ενεργό
συμμετοχή του στις πολιτικές και κοινωνικές δομές διαμόρφωσης απόψεων ή
λήψης αποφάσεων, όπως είναι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τα πολιτικά
κόμματα, οι συνδικαλιστικοί φορείς, οι σύλλογοι/οι ενώσεις/τα σωματεία, αλλά
και οι άτυπες συλλογικότητες (κοινωνικού/πολιτικού/πολιτιστικού
χαρακτήρα), οι επιστημονικές ενώσεις, κ.ά.
Η Κοινωνία των Πολιτών σχετίζεται με
την έννοια του Ενεργού Πολίτη. Ο όρος δηλώνει όλες τις μορφές κοινωνικής
δράσης ατόμων ή ομάδων ανθρώπων οι οποίες δεν απορρέουν από το κράτος και
δεν αναλαμβάνονται από αυτό. Οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών
αντιπροσωπεύουν τους παράγοντες της αγοράς εργασίας μέσω των οργανώσεων των
κοινωνικών εταίρων, συγκεκριμένων κοινωνικοοικονομικών κύκλων, των Μη
Κυβερνητικών Οργανώσεων, οι οποίες υπερασπίζονται κοινούς στόχους (π.χ.
την Προστασία του Περιβάλλοντος, τα δικαιώματα των καταναλωτών, την Εκπαίδευση
και κατάρτιση κτλ.), των οργανώσεων βάσης, οι οποίες εκπροσωπούν ένα μέρος
της κοινωνίας (τα κινήματα νέων, τις ενώσεις υπέρ της οικογένειας κτλ.),
καθώς και τις θρησκευτικές κοινότητες. Η Συνθήκη της Λισαβόνας (άρθρο 15)
αναγνωρίζει τη σημασία της συμμετοχής της Κοινωνίας των Πολιτών στη χρηστή ευρωπαϊκή
διακυβέρνηση.1 Σύμφωνα με τον Νίκο Μουζέλη, καθηγητή Κοινωνιολογίας
(London School of Economics) , «οι πιο πρόσφατες θεωρίες γύρω από την
Κοινωνία των Πολιτών και τις συνθήκες ισχυροποίησής της εστιάζονται σε
έναν “ενδιάμεσο” χώρο μεταξύ κράτους και αγοράς: σε έναν αυτοκυβερνώμενο
κοινωνικό χώρο, αποτελούμενο από θεσμούς, ομάδες, οργανώσεις οι οποίες
λειτουργούν και κατά του άκρατου ατομικισμού της αγοράς και κατά του
κρατικού αυταρχισμού» (Μουζέλης, 1997).2 Η Κοινωνία των Πολιτών αποτελεί
ένα δυναμικό κοινωνικό χώρο συμμετοχής, όπου ο κάθε πολίτης προσχωρεί με
τη θέλησή του για να επιδιώξει τον κοινό στόχο της επίλυσης σημαντικών
κοινών κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων.
